Share

cover art for #62 De psychologie van de psychedelica: interview met Michiel van Elk

Drang naar Samenhang

#62 De psychologie van de psychedelica: interview met Michiel van Elk

Ep. 62

In deze aflevering gaan we in gesprek met Michiel van Elk, universitair hoofddocent aan de Universiteit van Leiden. Michiel heeft in het verleden onderzoek gedaan naar taal en handelen, daarna naar religie en nu houdt hij zich bezig met de vraag wat er in ons brein gebeurt onder invloed van psychedelica. Over dit onderzoek én zijn persoonlijke ervaringen met psychedelica schreef Michiel een boek. Wat weten we over de werking van psychedelica? En wat leert dergelijk onderzoek ons over het begrijpen van de wereld?


Muziek: Rolf Zwaan


Bronnen

Goodden, J. (2017). Riding so high: The Beatles and Drugs. New York: Pearl and Pepper.

Van Elk, M. (2021). Een nuchtere kijk op psychedelica: wat de wetenschap ons kan leren over geestverruiming. Das Mag Uitgeverij B.V. 

van Elk, M., & Fried, E.I. (2023, March 10). History repeating: A roadmap to address common problems in psychedelic science. https://doi.org/10.31234/osf.io/ak6gx


Een Nuchtere Kijk playlist

https://open.spotify.com/playlist/3ne9HAWuE915cbNSAGxl8p?si=a93f86edaeef450b


Artikel Groene Amsterdammer

https://www.groene.nl/artikel/beperkingen-bij-geestverruimers


More episodes

View all episodes

  • 107. 107 - Zitten onze vroegste herinneringen nog in ons brein?

    41:40
    Het is algemeen bekend dat mensen vaak geen échte herinneringen hebben aan gebeurtenissen die plaatsvonden voor hun derde levensjaar. Dit gebrek aan herinneringen aan onze vroegste kindertijd wordt infantiele amnesie genoemd en vind je ook terug bij andere zoogdieren. Wat is de functie van infantiele amnesie? En is het wel echt zo dat we geen vroege herinneringen hebben aangemaakt? Of zijn ze er wel, maar zitten in ons brein verstopt?Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronReardon, S. (2024). The fading memories of youth. Science, 383(6688), 1172-1175. https://www.science.org/doi/epdf/10.1126/science.adp1755Een compleet overzicht met alle thema’s uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. 
  • 106. 106 - Niet ongeveer 37 minuten

    11:42
    Deze week een bijzondere en korte aflevering waarin we aankondigen welke verandering we vanaf volgende week gaan doorvoeren. Daarnaast staan we stil bij een aantal dagelijkse situaties waarin we zelf drang naar samenhang hadden of deze observeerden bij anderen. En we beloven dat er volgende week weer een ‘gewone’ aflevering is van 37 minuten ;)Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanEen compleet overzicht met alle thema’s uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. 
  • 105. 105 ChatGPT in het onderwijs

    43:34
    Als leerlingen en studenten ChatGPT gebruiken om teksten te genereren, zijn zij dan de auteur van deze teksten? Of is ChatGPT de auteur? In deze aflevering duiken we in deze interessante vraag. Om die te kunnen beantwoorden zetten we een filosofische pet op en staan we stil bij wat schrijven nu eigenlijk is en wat het betekent om een auteur te zijn. Tot slot bespreken we de implicaties voor het onderwijs van het (gebrek aan) auteurschap van ChatGPT.Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronWoudenberg, R. van, Ranalli, C., & Bracker, D. (2024). Authorship and ChatGPT: A Conservative View. Philosophy & Technology, 37(34), https://doi.org/10/1007/s13347-024-00715-1Een compleet overzicht met alle thema’s uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. 
  • 104. #104 Nog wat meer politieke polarisatie

    39:24
    Je bent voor de wolf, tegen de boeren en drinkt havermelk, of je bent tegen de wolf, voor de boeren en drinkt melk van de koe. Bijna elk onderwerp is onderhevig aan polarisatie, twee of meer groepen met een andere mening die steeds verder van elkaar verwijderd raken. Dit terwijl we toch echt elkaar nodig hebben om grote problemen op te lossen. In de vorige aflevering hebben we het gehad over verschillende psychologische mechanismen die polarisatie in de hand kunnen werken. Deze mechanismen werken natuurlijk altijd in een communicatieve context en die staat vandaag centraal. Welke kenmerken van de zender, boodschap en de kanalen van communicatie kunnen polarisatie versterken (of verminderen)?  Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronnenJost, J.T., Baldassarri, D.S., & Druckman, J.N. (2022). Cognitive–motivational mechanisms of political polarization in social-communicative contexts. Nature Reviews Psychology, 1, 560–576. Deense video All that we shareEen compleet overzicht met alle thema’s uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. 
  • 103. #103 Politieke polarisatie

    40:53
    Je bent voor de wolf, tegen de boeren en drinkt havermelk, of je bent tegen de wolf, voor de boeren en drinkt melk van de koe. Bijna elk onderwerp is onderhevig aan polarisatie, twee of meer groepen met een andere mening die steeds verder van elkaar verwijderd raken. Dit terwijl we toch echt elkaar nodig hebben om grote problemen op te lossen. Een interessante vraag is daarom, welke psychologische mechanismen werken polarisatie in de hand? En kun je die ook inzetten om polarisatie te verminderen? Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronnenJost, J.T., Baldassarri, D.S., & Druckman, J.N. (2022). Cognitive–motivational mechanisms of political polarization in social-communicative contexts. Nature Reviews Psychology, 1, 560–576. NOS-artikel onderzoek CBS Een compleet overzicht met alle thema’s uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. 
  • 102. #102 Taylor Swift en de complotdenkers

    37:08
    Je kunt geen nieuwssite of social media-kanaal openen, geen American football wedstrijd kijken of daar is ze, Taylor Swift. Nu zelfs de academische wereld gegrepen lijkt te zijn door deze Amerikaanse singer-songwriter, kunnen ook wij niet meer om haar heen. In deze aflevering bespreken we hoe wetenschappers vanuit verschillende disciplines onderzoek doen naar Taylor Swift en gaan we in op de complotverhalen die de ronde doen over de zangeres. Met als belangrijkste vraag, gaat zij bepalen wie de nieuwe president van de VS wordt?Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandBronnenAvdeeff, M. (9 februari 2024). Taylor Swift-NFL conspiracy theories are the result of two sets of hardcore fans colliding. The Conversation. Kheraj, A. (9 november 2022). The curate’s Easter egg: how Taylor Swift turned pop into a multiplayer puzzle. The Guardian. Levy, N. (2023). Conspiracy theories as serious play. Pazzanese, C. (2 augustus 2023). So what exactly makes Taylor Swift so great? The Harvard Gazette.Walker, J. (9 februari 2024). Taylor Swift is just the latest subject in a long history of pop conspiracy theories. The Atlantic.Zwaan, R.A. (2021). Drang naar samenhang: de psychologie van het begrijpen. Amsterdam: Boom. Een compleet overzicht met alle thema’s uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. 
  • 101. #101 Wat is gezond verstand?

    37:04
    Niet de weg op gaan als er een sneeuwstorm wordt verwacht, voldoende groente en fruit eten en gele en blauwe verf met elkaar mengen als je groen wil hebben. Allemaal kwesties van gezond verstand. En hoewel we niet precies de vinger kunnen leggen op wat iets nu precies ‘gezond verstand’ maakt, gaat het wel om zaken waar iedereen met gezond verstand het mee eens is. Toch? In deze aflevering bespreken we interessant onderzoek naar ons gezonde verstand. Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronnenWhiting M.E., & Watts, D.J. (2024). A framework for quantifying individual and collective common sense. PNAS, 121(4), e2309535121.Een compleet overzicht met alle thema’s uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. 
  • 100. #100 Jubileumaflevering

    37:46
    Het is feest, want dit is onze 100e aflevering! We staan uiteraard uitgebreid stil bij deze mijlpaal (want dat is wat mensen doen bij mijlpalen), eten een tompouce om de feestvreugde te verhogen (maar hoe eet je die eigenlijk?), bespreken hoe kleur de aantrekkelijkheid van eten bepaald (want onze tompouce is nogal zwart) en gaan tot slot in op burgerwetenschap (waarvan de nationale vogeltelling een mooi voorbeeld is). Kortom, een beetje chaotisch feestje, maar wel gezellig.Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronBannert, M.M., & Bartels, A. (2013). Decoding the Yellow of a Gray Banana. Current Biology, 23, 2268-2272Jerónimo, R., Rocha, M.L., & Simão, C. (sept. 2019). The Snow White Effect: How Food Colour Saturation Impacts Food Likeability and Perceived Weight. Instituto universitário de Lisboa.Blogpost: The Science of Milestone BirthdaysEen compleet overzicht met alle thema’s uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. 
  • 99. # 99 Is het erg als de mens uitsterft?

    35:24
    Terwijl de wetenschap de vraag probeert te beantwoorden of de mens met uitsterven wordt bedreigd, bespreken wij alvast vanuit een meer filosofisch perspectief of het uitsterven van de mens eigenlijk erg zou zijn. Hier zijn binnen de filosofie verschillende ideeën over die de revu zullen passeren. Ook bespreken we hoe er binnen de psychologie onderzoek naar dit onderwerp wordt gedaan. Toegegeven, het is niet het gezelligste onderwerp dat we ooit hebben behandeld, maar wel zeer interessant en aan het eind van de uitzending wordt er aardig gelachen.Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronnenColeman, M. B., Caviola, L., Lewis, J., & Goodwin, G. (21 oktober 2023). How important is the end of humanity? Lay people prioritize extinction prevention but not above all other societal issues. https://doi.org/10.31234/osf.io/qn7k5Lambeets, K. (11 januari 2024). Universiteit past nieuwe campagne aan na kritiek van wetenschappers. VOX. https://www.voxweb.nl/nieuws/universiteit-past-nieuwe-campagne-aan-na-kritiek-van-wetenschappersTorres, É.P. (2023, February 20). The ethics of human extinction. Aeon. https://aeon.co/essays/what-are-the-moral-implications-of-humanity-going-extinctEen compleet overzicht met alle thema’s uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden.