Share

cover art for #62 De psychologie van de psychedelica: interview met Michiel van Elk

Drang naar Samenhang

#62 De psychologie van de psychedelica: interview met Michiel van Elk

Ep. 62

In deze aflevering gaan we in gesprek met Michiel van Elk, universitair hoofddocent aan de Universiteit van Leiden. Michiel heeft in het verleden onderzoek gedaan naar taal en handelen, daarna naar religie en nu houdt hij zich bezig met de vraag wat er in ons brein gebeurt onder invloed van psychedelica. Over dit onderzoek én zijn persoonlijke ervaringen met psychedelica schreef Michiel een boek. Wat weten we over de werking van psychedelica? En wat leert dergelijk onderzoek ons over het begrijpen van de wereld?


Muziek: Rolf Zwaan


Bronnen

Goodden, J. (2017). Riding so high: The Beatles and Drugs. New York: Pearl and Pepper.

Van Elk, M. (2021). Een nuchtere kijk op psychedelica: wat de wetenschap ons kan leren over geestverruiming. Das Mag Uitgeverij B.V. 

van Elk, M., & Fried, E.I. (2023, March 10). History repeating: A roadmap to address common problems in psychedelic science. https://doi.org/10.31234/osf.io/ak6gx


Een Nuchtere Kijk playlist

https://open.spotify.com/playlist/3ne9HAWuE915cbNSAGxl8p?si=a93f86edaeef450b


Artikel Groene Amsterdammer

https://www.groene.nl/artikel/beperkingen-bij-geestverruimers


More episodes

View all episodes

  • 86. #86 Waarom BP de carbon footprint bedacht

    42:12
    We moeten meer bewegen tegen overgewicht, niet meer vliegen voor het klimaat en geen wegwerpplastic gebruiken om de oceanen schoon te houden. Allemaal voorbeelden van gedragsveranderingen waarmee we als individu ons steentje bij kunnen dragen aan het aanpakken van grote maatschappelijke problemen. De effecten van dergelijke veranderingen zijn over het algemeen klein, maar alle kleine beetjes helpen, ja toch..?! In deze aflevering bespreken we een recent wetenschappelijk artikel waarin wordt onderbouwd dat een focus op acties van het individu succesvolle oplossingen voor o.a. obesitas, klimaatverandering, en wegwerpplastic in de weg zitten. Ze leiden namelijk af van veranderingen van het systeem waarin we leven (tot grote vreugde van bedrijven die blij zijn met de status quo) en juist dat soort veranderingen zijn nodig om de hedendaagse problemen het hoofd te bieden.Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronnenChater N, Loewenstein G. (2023) The i-frame and the s-frame: How focusing on individual-level solutions has led behavioral public policy astray. Behavioral and Brain Sciences, 46, e147: 1–84. doi:10.1017/ S0140525X22002023Artikel sugar tax in de Los Angeles Times: https://www.latimes.com/archives/la-xpm-2010-feb-07-la-na-soda-tax7-2010feb07-story.htmlArtikel 10 jaar Stoptober: https://www.ad.nl/binnenland/sinds-stoptober-zijn-al-ruim-600-000-mensen-van-sigaret-af-je-sleept-elkaar-er-doorheen~acab969e/Bekijk hier het overzicht met alle thema’s uit de podcast en de bijbehorende afleveringen. 
  • 85. #85 Nostalgie

    37:58
    Met veel plezier terugdenken aan dat ene feestje op de middelbare school en tegelijkertijd een gevoel van weemoed ervaren omdat die tijd voorbij is (en nooit meer terugkomt), dat is nostalgie. In deze aflevering bespreken we de positieve psychologische effecten van nostalgie en ook hoe nostalgie in de politiek en reclame ingezet kan worden om ons te beïnvloeden. Verder staan we stil bij archeologisch onderzoek naar nostalgie en natuurlijk hebben we het ook over waar wij zelf nostalgisch van worden. Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronnenJuhl, J., & Biskas, M. (2023). Nostalgia: An impactful social emotion. Current Opinion in Psychology, 49: 101545.Knight, M.G. (2023). Nostalgia in the prehistoric archaeological record. Current Opinion in Psychology, 49: 101560.Lammers, J. (2023). Collective nostalgia and political ideology. Current Opinion in Psychology, 49: 101607.Leunissen, J.M. (2023). Diamonds and rust: The affective ambivalence of nostalgia. Current Opinion in Psychology, 49: 101541.Weingarten, E., & Wei, Ziwei (2023). Nostalgia and consumer behavior. Current Opinion in Psychology, 49:101555. Wohl, M.J.A., Stefaniak, A., & Smeekes, A. (2023). Current Opinion in Psychology, 49: 101542.In eerdere afleveringen hebben we ook gesproken over self-(dis)continuïteit (afl. 45) en de illusie van moreel verval (het gevoel dat vroeger alles beter was, afl. 77). Bekijk hier het overzicht met alle thema’s uit de podcast en de bijbehorende afleveringen. 
  • 84. #84 De psychologie van de platte aarde 2

    38:43
    Dat de aarde plat is en zich onder een koepel bevindt is een bekend voorbeeld van een complotverhaal. Om te begrijpen hoe het geloof hierin tot stand komt, is het belangrijk om aanhangers van dit verhaal te spreken en waar kan dat beter dan op het internationale congres voor Flat Earthers (mensen die geloven dat de aarde plat is)? In deel 2 van de aflevering “De psychologie van de de platte aarde” gaan we verder met het bespreken van een wetenschappelijk artikel waarvan één van de auteurs het Flat Earth International Conference heeft bezocht. De belangrijkste vraag die we beantwoorden is hoe groepsprocessen het geloof in complotverhalen in stand kunnen houden en zelfs versterken.Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanThema’s van de podcast: https://rolfzwaan.blogspot.com/2023/02/themas-van-de-podcast.htmlBronnenFernbach, P.M., & Bogard, J.E. (2023). Conspiracy theory as individual and group behavior: Observations from the Flat Earth International Conference. Topics in Cognitive Science, 1-19. DOI: 10.1111/tops.12662NTR Focus Complotdenken tv uitzending: https://ntr.nl/site/tekst/NTR+Wetenschap/117NTR Focus Complotdenken podcast aflevering 1: https://www.nporadio1.nl/podcasts/focus-wetenschap/91476/1-complotdenken-1-het-konijnenhol-in-s02NTR Focus Complotdenken podcast aflevering 2: https://www.nporadio1.nl/podcasts/focus-wetenschap/91828/2-complotdenken-2-het-complotbrein-s02In eerdere afleveringen kwamen complotverhalen en complotdenkers ook uitgebreid aan bod. Bekijk hier het overzicht met alle thema’s uit de podcast en de bijbehorende afleveringen.
  • 83. #83 De psychologie van de platte aarde 1

    39:38
    Dat de aarde plat is en zich onder een koepel bevindt is een bekend voorbeeld van een complotverhaal. Om te begrijpen hoe het geloof hierin tot stand komt, is het belangrijk om aanhangers van dit verhaal te spreken en waar kan dat beter dan op het internationale congres voor Flat Earthers (mensen die geloven dat de aarde plat is)? In deze aflevering bespreken we een wetenschappelijk artikel dat - op basis van de ervaringen van één van de auteurs op dit congres (en zijn interactie met de aanwezigen) - met belangrijke inzichten komt om richting te geven aan het onderzoek naar (het geloof in) complotverhalen. We hebben hier zoveel over te vertellen dat we volgende week vrolijk verder gaan met deel 2. Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanThema’s van de podcast: https://rolfzwaan.blogspot.com/2023/02/themas-van-de-podcast.htmlBronnenFernbach, P.M., & Bogard, J.E. (2023). Conspiracy theory as individual and group behavior: Observations from the Flat Earth International Conference. Topics in Cognitive Science, 1-19. DOI: 10.1111/tops.12662NTR Focus Complotdenken tv uitzending: https://ntr.nl/site/tekst/NTR+Wetenschap/117NTR Focus Complotdenken podcast aflevering 1: https://www.nporadio1.nl/podcasts/focus-wetenschap/91476/1-complotdenken-1-het-konijnenhol-in-s02NTR Focus Complotdenken podcast aflevering 2: https://www.nporadio1.nl/podcasts/focus-wetenschap/91828/2-complotdenken-2-het-complotbrein-s02Uscinski, J., Enders, A., Klofstad, C., Seelig, M., Drochon, H., Premaratne, K., & Murthi, M. (2022). Have beliefs in conspiracy theories increased over time? PLoS ONE 17(7): e0270429. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0270429In eerdere afleveringen kwamen complotverhalen en complotdenkers ook uitgebreid aan bod. Bekijk hier het overzicht met alle thema’s uit de podcast en de bijbehorende afleveringen. 
  • 82. #82 Zomerfilms 5 - Still Alice

    51:46
    Tijdens de zomer bespreken we om de week een film die gaat over één van de thema’s die we in onze podcast behandelen. Vandaag bespreken we de film Still Alice (2014) waarin de hoofdpersoon, Alice, kort na haar 50e verjaardag de diagnose #Alzheimer krijgt. De film gaat over de uitdagingen waar zij en haar familie mee te maken krijgen tijdens het verloop van de ziekte. Hoewel deze thematiek natuurlijk over het #geheugen gaat, is er ook een sterke link met #identiteit. Hoe lang blijft Alice still Alice? Heb je de film (nog) niet gezien, dan kun je hier lezen hoe je deze kunt bekijken. Je vindt hier ook een samenvatting van de film.Benieuwd in welke afleveringen we het al over het geheugen en identiteit hebben gehad? Bekijk dan hier het overzicht met alle thema’s uit de podcast en de bijbehorende afleveringen. BronnenOverzicht van de huidige stand van zaken rondom Alzheimer, National Institute on Aging:https://www.nia.nih.gov/health/alzheimers-disease-fact-sheetOverzicht vragen Mini-Mental State Examination (MMSE): https://meetinstrumentenzorg.nl/wp-content/uploads/instrumenten/MMSE-meetinstr-gestand.pdfOnderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek geschreven en gespeeld door Rolf Zwaan
  • 81. #81 Zomerfilms 4 - Her

    49:22
    Tijdens de zomer bespreken we om de week een film die gaat over één van de thema’s die we in onze podcast behandelen. Vandaag bespreken we de film Her (2013) waarin de hoofdpersoon, Theodore, een relatie krijgt met Samantha, een operating system. Hoewel niet iedereen in zijn omgeving deze relatie ziet zitten, lijkt Theodore gelukkiger dan ooit. Dat leidt tot de vraag hoe ver je met AI kunt gaan en hoe ver je zou moeten willen gaan. Heb je de film (nog) niet gezien, dan kun je hier lezen hoe je deze kunt bekijken. Je vindt hier ook een samenvatting van de film.Benieuwd in welke afleveringen we het al over AI hebben gehad? Bekijk dan hier het overzicht met alle thema’s uit de podcast en de bijbehorende afleveringen. Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf Zwaan
  • 80. #80 Zomerfilms 3 - Rashomon

    45:26
    Tijdens de zomer bespreken we om de week een film die gaat over één van de thema’s die we in onze podcast behandelen. Vandaag bespreken we de film Rashomon (1950) waarin we horen over eenzelfde gebeurtenis, de moord op een samoerai, van verschillende betrokkenen, namelijk de houthakker die het lichaam vindt, de vrouw van de samoerai, de samoerai zelf en de bandiet die beiden heeft overvallen in het bos. De verklaringen van deze personages komen niet overeen waardoor je als kijker met de vraag zit wat er nu precies is gebeurd. Heb je de film (nog) niet gezien, dan kun je hier lezen hoe je deze gratis kunt bekijken. Je vindt hier ook een samenvatting van de film.De Japanse auteur op wiens naam Rolf kon komen in deze aflevering is Keigo Higashino. Meer over het geheugen kun je horen in de afleveringen 46, 56, 68 en 77. Over persoonlijke identiteit gaat het onder andere in de afleveringen 16 en 45. Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf Zwaan
  • 79. #79 Zomerfilms 2 - Arrival

    46:15
    Tijdens de zomer bespreken we om de week een film die gaat over één van de thema’s die we in onze podcast behandelen. Vandaag bespreken we de film Arrival (2016) waarin de hoofdfiguur, linguïst Louise Banks, van het Amerikaanse leger de opdracht krijgt om uit te vinden met welk doel een groep aliens naar de aarde is gekomen. Om dit te doen moet zij een manier vinden om met deze aliens, de zogenaamde heptapods, te communiceren en hun taal te ontcijferen. Heb je de film (nog) niet gezien, dan kun je deze huren of kopen via Pathe Thuis: https://www.pathe-thuis.nl/film/4451/arrival. Een samenvatting van de film vindt je hier: https://rolfzwaan.blogspot.com/2023/07/zomerfilms-2-arrival.htmlOnderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanTwitterHoe kun je praten met aliens die communiceren in een taal die je niet kent? Daarover gaat de film Arrival. In aflevering 79 van #DrangNaarSamenhang bespreken we deze interessante film.
  • 78. #78 Zomerfilms 1 - Pi

    36:36
    Tijdens de zomer doen we wat nieuws! Om week bespreken we een film die gaat over één van de thema’s die we in onze podcast behandelen. Vandaag is de beurt aan Pi, een zwart-witfilm uit 1998, waarin de hoofdfiguur probeert de wereld te begrijpen aan de hand van getallen. Heb je de film (nog) niet gezien, dan kun je deze hier downloaden: https://www.film.nl/film/pi. Een samenvatting van de film vind je hier: https://rolfzwaan.blogspot.com/2023/07/films-voor-de-podcast-1-pi.html. Je kunt ons bereiken via drangcast@gmail.com.Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf Zwaan