Boekenclub

Wat hebben Agatha Christie en Oscar Wilde met elkaar gemeen? En wat verbindt Vincent van Gogh met Dietrich Bonhoeffer? Ze werden allemaal geïnspireerd door het boek De navolging van Christus van Thomas Kempis dat deze maand gelezen wordt door de ND Boekenclub. Wat is het geheim van deze eeuwenoude bestseller? Reiny de Fijter vroeg het kenner Mink de Vries.Mink is een groot kenner van de Moderne Devotie, een spirituele vernieuwingsbeweging binnen de Middeleeuwse katholieke kerk én auteur van De Navolging van Christus in jonge taal. Het boek is na zeshonderd jaar nog steeds ontzettend relevant, vertelt Mink. 'Kempis schrijft over de relatie tot anderen, geloof, spanning en onrust in de wereld, onzekerheid, eenzaamheid. Het zijn thema’s van álle tijden.' In deze aflevering neemt Mink je mee in de wereld van Thomas Kempis en geeft hij tips hoe je dit dikke 'zelfhulpboek' het beste kunt lezen.

Kevin en Arthur willen allebei de planeet redden. En ze weten ook hoe ze dat moeten doen: door regenwormen. Die beesten composteren grond. En wat heeft deze planeet nu meer nodig dan vruchtbare aarde? De roman Humus van de Franse schrijver Gaspard Koenig volgt de twee studenten die beiden op hun eigen manier proberen de aarde te redden: Kevin kiest de route van het grote geld, Arthur trekt zich terug op het Franse platteland. De Boekenclub las de recent verschenen klimaatroman, die gaat om de vraag hoe je hoopvol kunt blijven als je eigenlijk wel weet dat de aarde naar de knoppen gaat. Talitha Muusse, kenner van Gen Z, en jonge denker Matteo van den Brink, zien de worsteling bij jongeren. ‘Er hangt altijd een donkere wolk boven hun leven.’ Ze spraken samen over Humus en de Kevins en Arthurs die ze om zich heen zien.

Tieners die aan zelfmoord denken, kinderen die zich eenzaam voelen, een diepe gevoel van onzekerheid bij gen Z … het is niet niks waar Jonathan Haidt aandacht voor vraagt in zijn boek Generatie Angststoornis. Het Boekenpanel van de Boekenclub heeft het boek ook gelezen. Voor Theoloog Martine Oldhoff was het een bevestiging van de zorgen die ze sowieso al over social media heeft. ‘Kinderen komen niet meer toe aan de vorming van een zelf!’ Na het lezen van het boek, besloot ze haar telefoon nog minder te gebruiken. Rik Torfs, een fanatieke twitteraar, is mind bezorgd. ‘Juist als ik veel schrijf, ben ik actiever op X. Het is een soort ontspanning.’ De beledigingen vliegen hem op X regelmatig om de oren. ‘Je moet er tegen kunnen als je wordt beledigd’, zegt hij. Matteo van den Brink, zelf kind uit Gen Z, ziet leeftijdgenoten die van hun telefoon af willen omdat ze het echte leven missen. Zou de overheid moeten ingrijpen? Alsjeblieft niet, vindt Torfs. Zo min mogelijk ge- en verboden, die zijn er al genoeg.

Sinds de komst van de smartphone is er iets veranderd in de mentale weerbaarheid van onze tieners. Sociaal psycholoog Jonathan Haidt legt in zijn boek Generatie Angststoornis een aantal schokkende verbanden tussen sociale media en het welbevinden van onze jongste generaties; kinderen voelen zich eenzaam, onzeker en denken soms zelfs aan zelfmoord. De oorzaak? Kinderen worden overbeschermd in het echte leven en onderbeschermd in hun digitale bestaan. Wat staat ons nu nog te doen?Als iemand het kan weten is het Steven Pont. Als systeemtherapeut en ontwikkelingspsycholoog werkte hij tien jaar lang bij Jeugdzorg. Hoe kunnen ouders hun kinderen gezond leren omgaan met hun telefoon? Het kan, zegt ontwikkelingspsycholoog Steven Pont. ‘Maar ouders staan altijd op achterstand omdat ze zelf zonder telefoon zijn opgegroeid.’

Welke boeken neem je mee op vakantie? Beatrice de Graaf en Reiny de Fijter, fervente lezers van De Boekenclub, bespreken hun strategieën en delen hun zomerse boekenlijst.Beatrice de Graaf. ‘Andere mensen breken met sleur door in de vakantie te gaan raften of abseilen, ik doe dat door te lezen en me zo te verplaatsen in de spannende levens van historische helden, intrigerende personages of terroristen. De vakantie kiert al door op het moment dat ik me afvraag: wie wil ik déze zomer zijn?’Van zo’n zomerselectie boeken hangt dus wel wat af? Dat klinkt gevaarlijk, vindt Reiny de Fijter: ‘Je moet je er wél op verheugen, het moet geen last worden. Ik hoorde van iemand die De Stad Gods van Augustinus, 1300 pagina’s, uit wilde hebben in zijn vakantie. De zomer werd een ramp. Het is de kunst om een goede mix te creëren van verschillende soorten boeken’. De Graaf en de Fijter hebben die kunst geperfectioneerd door allebei een eigen strategie te ontwikkelen. Hun lijstjes delen ze al jaren met elkaar. Dat is ook de lol van zoiets, volgens De Fijter: ‘Het proces van samenstellen van je zomerstapeltje zorgt al voor plezier’. Boekenlijst ReinyAnya Niewierra, De nomadeRobin van den Maagdenberg, Niemand wilde hier zijnVincent van Gogh, Een leven in brievenJonathan Haidt, Generatie angststoornisDorothy Sayers, Lijk in zichtC.S. Lewis, HerbetoveringJames Salter, LichtjarenHaruki Murakami, De stad en zijn onvaste murenBoekenlijstje BeatriceTim Clayton, This Dark Business. The secret war against NapoleonAntonia Fraser, Lady Caroline Lamp. A free spiritNick van Sas, De wentelende eeuw, De geschiedenis van Nederland, 1795-1914Klaus Vieweg, Hegel. Der philosoph der freiheitDonald Haks, Tussen verlichting en revolutie. Anton Reinhard Falck 1777-1843Maurizio Isabella, Southern Europe in the Age of RevolutionDorothy L. Sayers, The unpleasantness at the Bellona Club. A Lord Peter Wimsey misteryP. D. James, An unsuitable job for a womanBen Aaronovitch, Amongst our weaponsHans-Ulrich Lüdemann, Das letzte KabinettstückPierre Lemaitre, Robe de marie Didier Eribon, Returning to ReimsJosephine W. Johnson, Now in novemberMarilynne Robinson, The givenness of thingsMarin Aurell, Dix Idées reçues sur le moyen age Sake Stoppels, Jan Martijn Abrahamse en Jan Marten Praamsma, Zoeken naar de dingen die boven zijn. Heil in seculiere tijd

Het boekenpanel is onder de indruk van het dagboek van Etty Hillesum en de biografie die Judith Koelemeijer over de Joodse jonge vrouw schreef, die van 1941 tot 1943 en dagboek bijhield. Het dagboek zit altijd in de tas van Talitha Muusse. In het panel praat zij met Rik Torfs en Matteo van den Brink over het gedachtegoed van Etty. Etty schreef niet zomaar een dagboek, het is een verslag van bijna radicaal zelfonderzoek. Over wie zij is, hoe ze haar moraal hoog houdt en zich innerlijk steeds vrijer weet te maken.Talitha nam zich voor weer uitgebreid in haar dagboek te gaan schrijven, toen ze de biografie van Etty Hillesum had gelezen. ‘Als je je gedachten helemaal formuleert en dat even laat liggen, zorgt dat voor relativering. Dat leer ik van haar.’Rik Torfs heeft dat ook: ‘Dat is een punt dat ik zeker van Etty leer: dat je ook het goede probeert te zien in de kern van het kwaad.’ Torfs: ‘Ik vind Etty ongelooflijk aantrekkelijk door de persoon die ze is. Door de grotere wereld die ze aanreikt. Door haar verstand en haar humor. Humor is een geestverruimend middel, dat legaal is. Gebruik die om zo verder na te denken over de contouren van wat je accepteert in een gesprek. Zo maak je de wereld groter. En verwerf je denk ik innerlijke vrijheid.’