فلسفه علم

اپیزود ۳۱ پادکست فلسفه علم، بخش دومِ گفت‌وگو با دکتر حسین شیخ‌رضایی درباره نسبی‌انگاری (Relativism) است. در این اپیزود مشخصاً درباره نسبی‌انگاری در اخلاق گفت‌وگو می‌کنیم؛ دلایل له و علیه آن تشریح می‌شود و نهایتاً مهمان برنامه از گونه‌ای نسبی‌انگاری در فرااخلاق (Metaethics) دفاع می‌کند. او توضیح می‌دهد که در این چارچوب فلسفی چطور «اختلاف نظر» تبیین می‌شود و نتایج مطالعات تجربی در فلسفه آزمایشگاهی که درباره نسبی‌انگاری و مطلق‌انگاری انجام شده است، چه می‌گویند. در پایان این پرسش را از حسین می‌پرسیم اگر ما در اخلاق نسبی‌انگار باشیم بیشتر احتمال دارد دیگرانِ «غیرخودی» را بپذیریم؟ یا به عبارتی آیا نسبی‌انگاری ارتباطی با رواداری و تحمل دیگران دارد؟در اپیزودهای ۳۰ و ۳۱ سیاوش صفاریان‌پور، پژمان نوروزی و امیرحسن موسوی با حسین شیخ‌رضایی درباره نسبی‌انگاری، مطلق‌انگاری و ورای آن گفت‌وگو کرده‌اند.معرفی مهمان:حسین شیخ‌رضایى دانش آموخته مهندسی برق در مقطع کارشناسی و فلسفه علم در مقطع کارشناسی‌ارشد از دانشگاه صنعتی شریف است و دکتراى فلسفه خود را در سال ۱۳۸۵ از دانشگاه دورهام گرفته است. او هم‌اکنون استاد و پژوهشگر در حوزه‌های فلسفه علم، مطالعات علم و فلسفه ذهن، عضو هیئت علمی موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، مدیر مسئول نشر کرگدن و مؤسس مدرسه تردید است. از جمله کتاب‌های او: آشنایی با فلسفه علم (هرمس، ۱۳۹۱)، آشنایی با فلسفه ذهن (هرمس، ۱۳۹۱)، علم‌ورزی در حلقه کندوکاو (پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ۱۳۹۴). این ترجمه‌ها هم از او منتشر شده است: فلسفه ذهن، یک راهنمای مقدماتی (صراط، ۱۳۸۸)، علم، جامعه، اخلاق: جستارهایی در ابعاد اجتماعی و اخلاقی علم (مینوی خرد، ۱۳۹۱)، رشد شناختی (دانش‌پرور، ۱۳۹۴)، مقدمه‌ای فلسفی بر علوم شناختی (نشر نو، ۱۳۹۷).لینک ویدیوی معرفی شده در اپیزود:https://www.aparat.com/v/v33lb3oحمایت مالی:پادکست فلسفه علم رایگان است و شنوندگان هیچ مسئولیت اخلاقی، قانونی یا عرفی برای پرداخت هزینه ندارند. اگر خواستید لطف کنید و به ارتقای کیفیت و بقای این پادکست کمک کنید، از لینک‌ها و روش‌های زیر می‌توانید حامی مالی پادکست فلسفه علم باشید:https://cheraghprize.com/donate/ شماره کارت جهت حمایت مالی:6219 8619 3919 9880متن پیاده شده بیشتر اپیزودهای پادکست فلسفه علم در آدرس زیر در دسترس است:https://cheraghprize.com/pos/صفحه اینستاگرام پادکست فلسفه علم:https://www.instagram.com/philosophyofsciencee/اسپانسر این اپیزود «ویپاد»؛ ترابانک پاسارگاد است.وب‌سایت ویپاد:https://trc.metrix.ir/bcyyja/حساب اینستاگرام ویپاد:https://www.instagram.com/wepod_ir/?hl=en 

بیشترِ فیلسوفان (دست‌کم در سنت تحلیلی)، مخالف سرسخت نسبی‌انگاری هستند. آن‌ها بر این باورند که چنانچه اینطور فکر کنیم که حقیقت نسبی است و خارج از چارچوب‌ها، منظرها، جوامع و فرهنگ‌ها حقیقت مطلقی وجود ندارد، اساساً مفاهیمی مانند امر اخلاقی، واقعیت علمی، فلسفه‌ورزی و حتی گفت‌وگو برای نیل به حقیقت، بخش بزرگی از معنای خود را از دست خواهد داد. در اپیزود ۱۳ پادکست فلسفه علم و در گفت‌وگو با دکتر امیر صائمی به تفصیل درباره این نوع دیدگاه گفت‌وگو کردیم.اما دکتر حسین شیخ‌رضایی فیلسوف علمی‌ست که اینطور نمی‌اندیشد.اپیزود ۳۰ و ۳۱ پادکست فلسفه علم درباره نسبی‌انگاری است. دکتر حسین شیخ رضایی، پژوهشگر فلسفه علم، عضو هیئت علمی مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، مؤسس مدرسه تردید و مدیر مسئول انتشارات کرگدن بر خلاف بسیاری از فیلسوفان سنت تحلیلی فهم همدلانه‌تری از نسبی‌انگاری دارد. در این دو اپیزود سیاوش صفاریان‌پور، پژمان نوروزی و امیرحسن موسوی با حسین شیخ‌رضایی درباره نسبی‌انگاری، مطلق‌انگاری و ورای آن گفت‌وگو کرده‌اند و از او پرسیده‌اند آیا نسبی‌انگاری بستری برای توجیه اعمال حکومت‌های خودکامه نیست؟ حمایت مالی:پادکست فلسفه علم رایگان است و شنوندگان هیچ مسئولیت اخلاقی، قانونی یا عرفی برای پرداخت هزینه ندارند. اگر خواستید لطف کنید و به ارتقای کیفیت و بقای این پادکست کمک کنید، از لینک‌ها و روش‌های زیر می‌توانید حامی مالی پادکست فلسفه علم باشید:https://cheraghprize.com/donate/ شماره کارت جهت حمایت مالی:6219 8619 3919 9880متن پیاده شده بیشتر اپیزودهای پادکست فلسفه علم در آدرس زیر در دسترس است:https://cheraghprize.com/pos/اسپانسر این اپیزود «ویپاد»؛ ترابانک پاسارگاد است.وب‌سایت ویپاد:https://trc.metrix.ir/bcyyja/حساب اینستاگرام ویپاد:https://www.instagram.com/wepod_ir/?hl=en 

اپیزود ۲۹ پادکست فلسفه علم گفت‌وگویی با دکتر امیرمحمد گمینی درباره تاریخ علم است. دکتر گمینی عضو هیئت علمی پژوهشکده‌ی تاریخ علم دانشگاه تهران است و فارغ‌التحصیل دکترای تاریخ و فلسفه علم از مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران.در این اپیزود به این پرسش‌ها پرداخته‌ایم که چرا تاریخ نقشی چنین بنیادین در فهم اندیشه‌ها، دانش‌ها و ایدئولوژی‌ها دارد، چه بدفهمی‌هایی از تاریخ در میان ما رایج است و چطور روایت‌های تاریخی هویت امروز ما را شکل می‌دهند. صفحه مهمان برنامه در دانشگاه تهران برای معرفی دقیق‌تر:https://rtis2.ut.ac.ir/cv/amirgaminiحمایت مالی:پادکست فلسفه علم رایگان است و شنوندگان هیچ مسئولیت اخلاقی، قانونی یا عرفی برای پرداخت هزینه ندارند. اگر خواستید لطف کنید و به ارتقای کیفیت و بقای این پادکست کمک کنید، از لینک‌ها و روش‌های زیر می‌توانید حامی مالی پادکست فلسفه علم باشید:https://cheraghprize.com/donate/ متن پیاده شده بیشتر اپیزودهای پادکست فلسفه علم در آدرس زیر در دسترس است:https://cheraghprize.com/pos/ اسپانسر این اپیزود  «ویپاد»؛ ترابانک پاسارگاد است.وب‌سایت ویپاد: https://trc.metrix.ir/bcyyja/حساب اینستاگرام ویپاد: https://www.instagram.com/wepod_ir/?hl=en   

اپیزود ۲۸ پلاس پادکست فلسفه علم است مروری‌ست بر بازخوردها، پرسش‌ها و انتقادهایی بر ۳ اپیزود ۲۶، ۲۷ و ۲۸، «کاوشی در بیماری و درمان‌های روان».بعد از انتشار ۳گانه مذکور که گفت وگویی بود با حامد طباطبایی در حوزه فلسفه روان‌پزشکی، شنوندگان محترم پادکست فلسفه علم بازخوردهای فراوانی دادند که به دلیل اهمیت موضوع تصمیم گرفتیم یک اپیزود مستقل و اضافی منتشر کنیم و به مرور این بازخورها بپردازیم. در این اپیزود دکتر امیرحسن موسوی و دکتر حامد طباطبایی به بعضی از مهم‌ترین پرسش ها و بازخوردها می‌پردازند، پاسخ‌هایی مطرح کرده و کتاب‌ها و مقالاتی در موضوعات مرتبط معرفی می‌کنند. فهرست کامل منابع معرفی شده در این اپیزود، کتاب‌ها و مقالات، در لینک زیر در دسترس است:https://cheraghprize.com/%d9%81%d9%87%d8%b1%d8%b3%d8%aa-%d9%85%d9%86%d8%a7%d8%a8%d8%b9-%d9%85%d8%b9%d8%b1%d9%81%db%8c-%d8%b4%d8%af%d9%87-%d8%af%d8%b1-%d8%a7%d9%be%db%8c%d8%b2%d9%88%d8%af-28-%d9%be%d8%a7%d8%af%da%a9%d8%b3/ صفحه مهمان برنامه در دانشگاه کمبریج برای معرفی دقیق‌تر:https://www.hps.cam.ac.uk/directory/tabatabaeighomiحمایت مالی:پادکست فلسفه علم رایگان است و شنوندگان هیچ مسئولیت اخلاقی، قانونی یا عرفی برای پرداخت هزینه ندارند. اگر خواستید لطف کنید و به ارتقای کیفیت و بقای این پادکست کمک کنید، از لینک‌ها و روش‌های زیر می‌توانید حامی مالی پادکست فلسفه علم باشید:https://cheraghprize.com/donate/

اپیزود ۲۸ پادکست فلسفه علم، بخش سوم و پایانی از گفت‌وگوهای ۳گانه با دکتر حامد طباطبایی است.حامد طباطبایی استاد فلسفه روانپزشکی در دانشگاه کینگز کالج لندن است.در ۳ اپیزود ۲۶، ۲۷ و ۲۸ با حامد درباره چالش تعریف و تشخیص بیماری‌های روان، جنبش‌های ضدروانپزشکی و چرایی ظهور فلسفه روان‌درمانی، رفتار درمانی شناختی (CBT)، درمان‌های روانکاوانه و فروید، روان‌شناسی‌های عامیانه و زرد، خودیاری و توسعه فردی و از همه مهمتر چالش‌های پزشکی مبتنی بر شواهد در روانپزشکی گفت‌وگو کردیم.مشخصا در اپیزود ۲۸ به چالش‌های پژوهش‌ بالینی در داروهای روان، بررسی نظریه‌های مبتنی بر ارتباط اختلال روان با تغییرات شیمیایی در مغز و چالش‌های اخلاقی مواجهه با درمان‌های غیرعلمی از قبیل جن‌گیری و جادوگری می پردازیم و در نهایت این پرسش را مطرح می‌کنیم که آیا همه چیز را باید به اتاق تراپیست یا درمان برد؟ما بر این باوریم شنیدن این ۳ اپیزود از پادکست فلسفه علم تنها برای علاقه‌مندان به موضوعات فلسفی نیست؛ بلکه برای هر کسی است که دغدغه سلامت روان و ارتقای بهزیستی و شادکامی خودش، عزیزان و جامعه خود را دارد. صفحه مهمان برنامه در دانشگاه کمبریج برای معرفی دقیق‌تر:https://www.hps.cam.ac.uk/directory/tabatabaeighomiآدرس پادکست ادبی حامد طباطبایی، عرصه سیمرغ:https://castbox.fm/va/4841743لینک کتاب معرفی شده در اپیزود:https://joannamoncrieff.com/2020/10/06/how-little-we-really-know-about-psychiatric-drugs/حمایت مالی:پادکست فلسفه علم رایگان است و شنوندگان هیچ مسئولیت اخلاقی، قانونی یا عرفی برای پرداخت هزینه ندارند. اگر خواستید لطف کنید و به ارتقای کیفیت و بقای این پادکست کمک کنید، از لینک‌ها و روش‌های زیر می‌توانید حامی مالی پادکست فلسفه علم باشید:https://cheraghprize.com/donate/

اپیزود ۲۷ پادکست فلسفه علم، بخش دوم از گفت‌وگوهای ۳گانه با دکتر حامد طباطبایی است.حامد طباطبایی استاد فلسفه روانپزشکی در دانشگاه کینگز کالج لندن است.در ۳ اپیزود ۲۶، ۲۷ و ۲۸ با حامد درباره چالش تعریف و تشخیص بیماری‌های روان، جنبش‌های ضدروانپزشکی و چرایی ظهور فلسفه روان‌درمانی، رفتار درمانی شناختی (CBT)، درمان‌های روانکاوانه و فروید، روان‌شناسی‌های عامیانه و زرد، خودیاری و توسعه فردی و از همه مهمتر چالش‌های پزشکی مبتنی بر شواهد در روانپزشکی گفت‌وگو کردیم.مشخصا در اپیزود ۲۷ از درمان‌های معتبر و علمی چون CBT می‌گوییم و چرایی نامعتبر بودن روش‌های روانکاوانه فرویدی در روان‌‌درمانی امروز. همینطور درباره روش‌های تشخیص روان‌شناسی زرد گفت‌وگو می‌کنیم و بحران تکرارپذیری در روان‌شناسی و روانپزشکی آکادمیک.ما بر این باوریم شنیدن این ۳ اپیزود از پادکست فلسفه علم تنها برای علاقه‌مندان به موضوعات فلسفی نیست؛ بلکه برای هر کسی است که دغدغه سلامت روان و ارتقای بهزیستی و شادکامی خودش، عزیزان و جامعه خود را دارد. صفحه مهمان برنامه در دانشگاه کمبریج برای معرفی دقیق‌تر:https://www.hps.cam.ac.uk/directory/tabatabaeighomiآدرس پادکست ادبی حامد طباطبایی، عرصه سیمرغ:https://castbox.fm/va/4841743لینک مقاله معرفی شده در اپیزود:https://www.psychologicalscience.org/observer/the-10-commandments-of-helping-students-distinguish-science-from-pseudoscience-in-psychologyحمایت مالی:پادکست فلسفه علم رایگان است و شنوندگان هیچ مسئولیت اخلاقی، قانونی یا عرفی برای پرداخت هزینه ندارند. اگر خواستید لطف کنید و به ارتقای کیفیت و بقای این پادکست کمک کنید، از لینک‌ها و روش‌های زیر می‌توانید حامی مالی پادکست فلسفه علم باشید:https://cheraghprize.com/donate/

اپیزود ۲۶، ۲۷ و ۲۸ پادکست فلسفه علم گفت‌وگوی سیاوش صفاریان‌پور و دکتر امیرحسن موسوی با دکتر حامد طباطبایی است درباره جنجال در درمان روان، چیستی و انواع آن، اعتبار شاخه‌ها و رویکردهای موجود، انواع تراپی‌های روان، معضل تشخیص و درمان در حوزه روان.حامد طباطبایی استاد فلسفه روانپزشکی در دانشگاه کینگز کالج لندن است.در این ۲ اپیزود با حامد درباره چالش تعریف و تشخیص بیماری‌های روان، جنبش‌های ضدروانپزشکی و چرایی ظهور فلسفه روان‌درمانی، رفتار درمانی شناختی (CBT)، درمان‌های روانکاوانه و فروید، روان‌شناسی‌های عامیانه و زرد، خودیاری و توسعه فردی و از همه مهمتر چالش‌های پزشکی مبتنی بر شواهد در روانپزشکی گفت‌وگو کردیم.ما بر این باوریم شنیدن این دو اپیزود از پادکست فلسفه علم تنها برای علاقه‌مندان به موضوعات فلسفی نیست؛ بلکه برای هر کسی که دغدغه سلامت روان و ارتقای بهزیستی خودش، عزیزان و جامعه خود را دارد، ضروری است.اپیزود ۲۶ بخش اول این گفت‌وگو است و و حامد به این پرسش پاسخ داده است که چرا روان‌پزشکی، روان‌شناسی و روان‌درمانی نیاز به تاملات فلسفی دارد و چرا از جهت تاریخی با جنبشی به عنوان جنبش‌های ضدروان‌پزشکی مواجه هستیم. از این رهگذر به چالش‌هایی که در تعریف و تشخیص بیماری‌های روان وجود دارد و نقش زمینه‌های فرهنگی و اجتماعی دخیل در آن پرداخته شده است. صفحه مهمان برنامه در دانشگاه کمبریج برای معرفی دقیق‌تر:https://www.hps.cam.ac.uk/directory/tabatabaeighomiآدرس پادکست ادبی حامد طباطبایی، عرصه سیمرغ:https://castbox.fm/va/4841743متن پیاده شده بیشتر اپیزودهای پادکست فلسفه علم در آدرس زیر در دسترس است:https://cheraghprize.com/pos/حمایت مالی:پادکست فلسفه علم رایگان است و شنوندگان هیچ مسسولیت اخلاقی، قانونی یا عرفی برای پرداخت هزینه ندارند. اگر خواستید لطف کنید و به ارتقای کیفیت و بقای این پادکست کمک کنید، از لینک‌ها و روش‌های زیر می‌توانید حامی مالی پادکست فلسفه علم باشید:https://cheraghprize.com/donate/

در این اپیزود با مروری تاریخی بر ریاضیات، از اندیشه‌های فیثاغورث و افلاطون درباره ریاضیات آغاز کردیم و تا قرن بیستم پیش آمدیم و از نظریه مجموعه‌ها، هیلبرت، کانتور، ناتمامیت گودل و پارادوکس راسل گفتیم و این پرسش را از دکتر موسی اکرمی پرسیدیم که ریاضیات چه ویژگی‌هایی دارد که اینطور بنیادین در همه دانش‌ها و علوم بشری حضور دارد و ابزار فهم و مدل‌سازی ماست برای فهم همه چیز عالم؛ از فیزیک و دنیای اتم‌ها تا اقتصاد وعلوم اجتماعی، پزشکی و حتی هنر. موسی اکرمی استاد تمام دانشگاه در گروه فلسفه علم دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات تهران و نویسنده، مترجم و ویراستار صدها اثر در حوزه‌های فیزیک و فلسفه، فلسفه ریاضیات، فلسفه سیاسی، فلسفه هنر، فلسفه کیهان‌شناسی و تاریخ علم است. تحصیلات دانشگاهی اکرمی در حوزه‌های فیزیک و فلسفه است و همچنین سال‌ها معاون پژوهشی بنیاد دانشنامه بزرگ فارسی و همکار استاد احمد بیرشک بود.در اپیزود ۲۵ پادکست فلسفه علم با افتخار در خدمت دکتر موسی اکرمی بودیم و با او درباره فلسفه و تاریخ ریاضیات گفت‌وگو کردیم. متن پیاده شده بیشتر اپیزودهای پادکست فلسفه علم در آدرس زیر در دسترس است:https://cheraghprize.com/pos/حمایت مالی:پادکست فلسفه علم رایگان است و شنوندگان هیچ مسسولیت اخلاقی، قانونی یا عرفی برای پرداخت هزینه ندارند. اگر خواستید لطف کنید و به ارتقای کیفیت و بقای این پادکست کمک کنید، از لینک‌ها و روش‌های زیر می‌توانید حامی مالی پادکست فلسفه علم باشید:https://cheraghprize.com/donate/

کیهان‌شناسی در میان سایر علوم طبیعی چند ویژگی منحصر بفرد دارد که این علم را از سایر علوم متمایز کرده و از جهاتی آن را در مرز علوم تجربی و فلسفه قرار داده است. از جهاتی شاید کیهان‌شناسی فلسفی‌ترین علم تجربی است. بعد فلسفی کیهان‌شناسی از جهت روش شناسی آن نیست. چرا که کیهان‌شناسی، بخصوص از دهه‌ی ۶۰ میلادی به این سو که تابش ریزموج زمینه‌ی کیهانی (Cosmic Microwave Background) کشف شد، دیگر حدسیات صرفاً فلسفی و یا حتی نظریه‌پردازی‌های ریاضی تنها نیست. بلکه علمی مشاهداتی و تجربی و حتی آزمایشگاهی است. پس بعد فلسفی آن کجاست؟ این پرسشی است که در اپیزود ۲۴ پادکست فلسفه علم به سراغ آن رفته‌ایم و در کنار پاسخ به این پرسش به مسائلی خاص‌تر در مرزهای کیهان‌شناسی و فلسفه نیز پرداخته‌ایم؛ مسائلی مانند تنظیم  ظریف (Fine-Tuning) و اصل انسان‌نگر (Anthropic Principle). مهمان این اپیزود یکی از برجسته‌ترین و پرکارترین اساتید فلسفه علم در ایران است؛ دکتر موسی اکرمی استاد تمام دانشگاه در گروه فلسفه علم دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات تهران و نویسنده، مترجم و ویراستار صدها اثر در حوزه‌های فیزیک و فلسفه، فلسفه ریاضیات، فلسفه سیاسی، فلسفه هنر، فلسفه کیهان‌شناسی و تاریخ علم است. تحصیلات دانشگاهی اکرمی در حوزه‌های فیزیک و فلسفه است و همچنین سال‌ها معاون پژوهشی بنیاد دانشنامه بزرگ فارسی و همکار استاد احمد بیرشک بود.در اپیزود ۲۴ پادکست فلسفه علم با افتخار در خدمت دکتر موسی اکرمی بودیم و با او درباره فلسفه کیهان‌شناسی گفت‌وگو کردیم. حمایت مالی:پادکست فلسفه علم رایگان است و شنوندگان هیچ مسسولیت اخلاقی، قانونی یا عرفی برای پرداخت هزینه ندارند. اگر خواستید لطف کنید و به ارتقای کیفیت و بقای این پادکست کمک کنید، از لینک‌ها و روش‌های زیر می‌توانید حامی مالی پادکست فلسفه علم باشید:https://cheraghprize.com/donate/