5 นิทานพรรณนา

ณ กรุงพาราณสี พระโพธิสัตว์ออกบวชเป็นฤาษีได้มาบิณฑบาตที่บ้านของนายหัตถาจารย์คนเลี้ยงช้าง นายคนเลี้ยงช้างเห็นฤาษีมีความสงบสำรวมก็เกิดศรัทธาจึงอุปัฏฐากตลอดมา ในชายป่ามีชายผู้หนึ่งเข้าไปหาฟืนเเต่กลับเข้าเมืองไม่ทันจึงต้องไปอาศัยนอนที่ศาลา บนกิ่งไม้ที่ศาลามีไก่มาเกาะคอนนอนอยู่ เขานอนฟังมันคุยกันได้ความว่า ไก่ตัวบนปล่อยอึรดไก่ตัวล่าง ไก่ตัวล่างเลยอวดบารมีว่าใครเอาเนื้อฉันไปกินจะได้ทรัพย์ทุกวัน เจ้าไก่ตัวบนอวดตัวว่า ใครได้กินเนื้อของฉันคนนั้นจะได้เป็นพระราชา ส่วนใครที่กินเนื้อติดกระดูก ถ้าเป็นผู้ชายจะได้เป็นขุนคลัง ถ้าเป็นนักบวชจะได้เป็นพระประจำตระกูลของพระราชาชายตัดฝืนได้ยินดังนั้นจึงปีนขึ้นไปจับไก่ตัวบน เมื่อถึงบ้านให้ภรรยาปรุงเนื้อไก่เตรียมจะรับประทาน ด้วยเหตุใดกันสองสามีภรรยาผู้ปรุงอาหารกลับไม่ได้กินเนื้อไก่ ส่วนนายคนเลี้ยงช้าง และฤาษีนั้นไม่ได้แป็นคนปรุงแต่กลับได้กินเนื้อนั้น เหตุเกิดจากโภคะนั้นเกิดแก่ผู้มีบุญ#สิริชาดก #ขทิรังคารชาดก

พระเจ้าพรหมทัตครองราชสมบัติอยู่ในนครพาราณสี พระโพธิสัตว์เกิดเป็นอาจารย์ทิศาปาโมกข์ เป็นครูผู้สอนมนต์มาณพทั้งหลาย โดยมีหัวหน้ามาณพชื่อว่า เสตเกตุ เป็นมาณพเกิดในสกุลพราหมณ์ เป็นผู้มีมานะมาก อยู่มาวันหนึ่งเขาออกจากพระนครไปพร้อมกับมาณพอื่นๆ ได้เห็นจัณฑาลคนหนึ่งกำลังเข้าพระนคร เขารีบบอกจัณฑาลผู้นั้นให้ไปใต้ลม เพราะกลัวลมที่พัดผ่านตัวของเขาจะมากระทบร่างของตน จัณฑาลผู้นั้นจึงถามปัญหาว่าธรรมดาทิศมีเท่าไร แต่มาณพผู้เกิดในสกุลพราหมณ์กลับตอบไม่ได้ เหตุเพราะลูกคนจัณฑาลเป็นบัณฑิต ไม่ได้ถามถึงทิศต่างๆ แต่ถามถึงทิศที่มาณพยังไม่เห็น ไม่ได้ยินและยังไม่รู้#เสตเกตุชาดก #อุททาลกชาดก

นำนิทานธรรมบทมาเล่าให้ฟังทั้งหมด 5 เรื่องด้วยกัน โดยในแต่ละเรื่องนั้นจะมีเนื้อหาความหมายที่แตกต่างกันไป มีทั้งเรื่องที่เราจะไม่สามารถค้นเจอในพระไตรปิฎกในจุดอื่นได้เลยนอกจากในเรื่องนี้ที่จะได้เห็นพระพุทธเจ้าทรงจัดแจงเรื่องอาหารการกินเพื่อให้กายระงับจากทุกขเวทนาเพราะความหิวจนพร้อมที่จะฟังธรรมในบทอนุปุพิกถาได้ต่อไป หรือเรื่องที่ทุกคนในครอบครัวได้มีโอกาสบรรพชาบวชห่างออกจากบ้านแล้ว แต่กลับไม่อาศัยโอกาสนี้ในการหลีกเร้นเพื่อพัฒนาตน ยังคงคลุกคลีกันเหมือนกับอยู่ที่บ้าน ความดีก็จะเสื่อมลงไปได้ ยังมีเรื่องที่ท่านพระโมคคัลลานะไปเทวโลก ถามกับเหล่าเทวดาถึงเหตุที่ได้มาเกิดอยู่บนสวรรค์ทั้งที่ระลึกถึงกุศลกรรมเพียงเล็กน้อยต่าง ๆ กันรวมไปถึงการกล่าวคำสัตย์ การละความโกรธ ทำทานเพียงเล็กน้อย เป็นต้น

พระโพธิสัตว์ได้ถือกำเนิดในตระกูลพ่อค้าในกรุงพาราณสี เมื่อถึงวัยทำงานได้นำสินค้าบรรทุกเกวียนไปขายยังต่างถิ่นเป็นประจำ มีบุตรพ่อค้าเกวียนอีกคนหนึ่ง ซึ่งเป็นคนหูเบาเขาจึงมักตัดสินใจผิดพลาดเป็นประจำ วันหนึ่งพ่อค้าเกวียนผู้หูเบาคิดว่าตนควรจะออกเดินทางไปก่อนพระโพธิสัตว์ ในขณะเดินทางได้พบกับยักษ์กลุ่มหนึ่งที่ได้จำแลงแปลงกายเป็นคนและเดินทางสวนมา ต่างพากันเคี้ยวกินเหง้าบัวอย่างเอร็ดอร่อย ทำทีว่าหนทางที่พวกตนผ่านมานั้นมีน้ำท่าอุดมสมบูรณ์ พ่อค้าผู้หูเบาไม่คิดหน้าคิดหลังให้รอบคอบ จึงสั่งบริวารให้เทน้ำในตุ่มทิ้งเสียหวังจะได้พบน้ำบ่อหน้าแต่เดินทางไปตลอดวันหาน้ำสักหยดก็ไม่มี จึงรู้ว่าถูกหลอกจากพวกยักษ์เสียแล้ว เพียงเพราะความเขลาของตน#อปัณณกชาดก

พระเจ้ามหากัปปินะกษัตริย์แห่งพระนครกุกกุฏวดี ทรงมีรับสั่งให้เหล่าอำมาตย์เที่ยวสืบข่าวเกี่ยวกับการบังเกิดขึ้นของพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ อยู่มาวันหนึ่งพระองค์ และเหล่าบริวารได้พบพ่อค้าซึ่งเดินทางมาจากนครสาวัตถี ทรงตรัสถามจึงทราบความว่า พระพุทธเจ้า พระธรรมเจ้า พระสงฆ์เจ้า ได้บังเกิดขึ้นแล้วในโลก พระองค์ทรงบังเกิดความศรัทธาอย่างแรงกล้า จึงรีบเดินทางเข้าพบพระพุทธองค์ เมื่อได้สดับพระธรรมเทศนาแล้ว ท่านพระมหากัปปินะมักเที่ยวเปล่งอุทานว่า “สุขหนอ สุขหนอ” อยู่เสมอๆ เหล่าภิกษุต่างสำคัญว่าท่านเปล่งวาจาเช่นนั้น เหตุเพราะยังระลึกถึงความสุขในราชสมบัติของพระราชา#พระภัททิยะ #พระมหากัปปินะ

มารผู้มีใจบาป เมื่อได้ล่วงรู้พระวิตกของพระผู้มีพระภาคเจ้า เจ้ามารจึงคิดว่าหากพระองค์ทรงดำริว่า “เราอาจเพื่อครอบครองราชสมบัติหรือหนอ ” และหากพระองค์นั้นเสด็จกลับไปเพื่อครอบครองราชสมบัติ ก็ย่อมได้ชื่อว่าราชสมบัติเป็นที่ตั้งแห่งความประมาท เมื่อนั้นโอกาสย่อมเกิดแก่เราผู้เป็นมาร “บุคคลผู้เกิดมา ได้เห็นทุกข์ว่า มีกามใดเป็นเหตุ ไฉนผู้ที่เกิดมาคนนั้น จะพึงน้อมไปในกามนั้นได้เล่า”#ธรรมบทแปลเรื่องมารภาคที่7 #ธรรมบทแปลเรื่องมารภาคที่8 #ธรรมบทแปลเรื่องพระเจ้าสุทโธทนะ #ธรรมบทแปลเรื่องท้าวสักกะ

พระโพธิสัตว์เกิดเป็นนกหัวขวานชื่อว่า ขทิรวนิยะ เที่ยวหากินอาหารอยู่ในป่าไม้ตะเคียน มีเพื่อนชื่อ กันทคลกะ ผู้เที่ยวหากินอยู่ในป่าไม้ทองหลาง ในวันหนึ่งนกกันทคลกะมาหานกขทิรวนิยะที่ป่าไม้ตะเคียน เจ้านกขทิรวนิยะดีใจที่เพื่อนมาเยี่ยมจึงพาเพื่อนไปที่ต้นตะเคียนต้นหนึ่ง ใช้จะงอยปากเคาะต้นตะเคียนคาบตัวหนอนให้พื่อนกินอย่างอร่อย นกกันทคลกะเห็นเพื่อนส่งอาหารมาให้กิน ก็คิดอยากจะลองหากินแบบเพื่อนดูบ้าง เพื่อนจึงได้พูดห้ามเพราะนกกันทคลกะไม่เคยหากินในป่าไม้ตะเคียนที่มีแก่น แต่เจ้านกกลับไม่ฟังเสียงห้ามนั้น แล้วก็ผลุนผันไปเอาจะงอยปากเคาะต้นตะเคียนสุดแรงเกิด ทำให้งอยปากของมันหัก หัวแตกและสิ้นใจในที่สุด เหตุเพราะไม่ฟังเสียงทัดทานของคนอื่น อวดตนในสิ่งที่ตนไม่ชำนาญ#วีรกชาดก #กันทคลกชาดก #คิริทัตตชาดก #อุปาลิสูตร #นาคสูตร

สุปารกบัณฑิตผู้เป็นต้นหนแห่งเรือในขณะนั้น ได้นำเรือแล่นมาถึงท้องทะเลที่ชื่อว่า พลวามุข น้ำทะเลนั้นก็เดือดพล่าน พุ่งขึ้นปรากฏเป็นเหมือนเหวใหญ่ เมื่อคลื่นพุ่งทะยานขึ้น ท้องทะเลก็เป็นเหมือนเหวติดต่อกันไป ส่งเสียงดังน่าสะพรึงกลัวเป็นอย่างยิ่ง เหล่าลูกเรือต่างพากันกลัวต่อมรณภัยที่กำลังมาถึงตน พากันโอดครวญร่ำไห้หวาดหวั่นด้วยความกลัว ต้นหนแห่งเรือจึงได้กระทำสัจจกิริยาด้วยอำนาจแห่งศีล 5 ครั้นกระทำสัจจกิริยาแล้ว ก็รดน้ำในถาดที่เต็มลงที่แอกเรือนั้น เรือที่แล่นไปผิดทิศ ก็บ่ายหัวกลับด้วยอานุภาพแห่งสัจจะ ประหนึ่งท่านผู้มีฤทธิ์บันดาล “ชาติกำเนิด พวกพ้อง นำสุขมาให้ในสัมปรายภพไม่ได้ ส่วนศีลของตนที่บริสุทธิ์ดีแล้ว จึงนำสุขมาให้ในสัมปรายภพได้”#สุปปารกชาดก #วัฏฏกชาดก #โมรชาดก