5 นิทานพรรณนา

มารผู้มีใจบาป เมื่อได้ล่วงรู้พระวิตกของพระผู้มีพระภาคเจ้า เจ้ามารจึงคิดว่าหากพระองค์ทรงดำริว่า “เราอาจเพื่อครอบครองราชสมบัติหรือหนอ ” และหากพระองค์นั้นเสด็จกลับไปเพื่อครอบครองราชสมบัติ ก็ย่อมได้ชื่อว่าราชสมบัติเป็นที่ตั้งแห่งความประมาท เมื่อนั้นโอกาสย่อมเกิดแก่เราผู้เป็นมาร “บุคคลผู้เกิดมา ได้เห็นทุกข์ว่า มีกามใดเป็นเหตุ ไฉนผู้ที่เกิดมาคนนั้น จะพึงน้อมไปในกามนั้นได้เล่า”#ธรรมบทแปลเรื่องมารภาคที่7 #ธรรมบทแปลเรื่องมารภาคที่8 #ธรรมบทแปลเรื่องพระเจ้าสุทโธทนะ #ธรรมบทแปลเรื่องท้าวสักกะ

พระโพธิสัตว์เกิดเป็นนกหัวขวานชื่อว่า ขทิรวนิยะ เที่ยวหากินอาหารอยู่ในป่าไม้ตะเคียน มีเพื่อนชื่อ กันทคลกะ ผู้เที่ยวหากินอยู่ในป่าไม้ทองหลาง ในวันหนึ่งนกกันทคลกะมาหานกขทิรวนิยะที่ป่าไม้ตะเคียน เจ้านกขทิรวนิยะดีใจที่เพื่อนมาเยี่ยมจึงพาเพื่อนไปที่ต้นตะเคียนต้นหนึ่ง ใช้จะงอยปากเคาะต้นตะเคียนคาบตัวหนอนให้พื่อนกินอย่างอร่อย นกกันทคลกะเห็นเพื่อนส่งอาหารมาให้กิน ก็คิดอยากจะลองหากินแบบเพื่อนดูบ้าง เพื่อนจึงได้พูดห้ามเพราะนกกันทคลกะไม่เคยหากินในป่าไม้ตะเคียนที่มีแก่น แต่เจ้านกกลับไม่ฟังเสียงห้ามนั้น แล้วก็ผลุนผันไปเอาจะงอยปากเคาะต้นตะเคียนสุดแรงเกิด ทำให้งอยปากของมันหัก หัวแตกและสิ้นใจในที่สุด เหตุเพราะไม่ฟังเสียงทัดทานของคนอื่น อวดตนในสิ่งที่ตนไม่ชำนาญ#วีรกชาดก #กันทคลกชาดก #คิริทัตตชาดก #อุปาลิสูตร #นาคสูตร

สุปารกบัณฑิตผู้เป็นต้นหนแห่งเรือในขณะนั้น ได้นำเรือแล่นมาถึงท้องทะเลที่ชื่อว่า พลวามุข น้ำทะเลนั้นก็เดือดพล่าน พุ่งขึ้นปรากฏเป็นเหมือนเหวใหญ่ เมื่อคลื่นพุ่งทะยานขึ้น ท้องทะเลก็เป็นเหมือนเหวติดต่อกันไป ส่งเสียงดังน่าสะพรึงกลัวเป็นอย่างยิ่ง เหล่าลูกเรือต่างพากันกลัวต่อมรณภัยที่กำลังมาถึงตน พากันโอดครวญร่ำไห้หวาดหวั่นด้วยความกลัว ต้นหนแห่งเรือจึงได้กระทำสัจจกิริยาด้วยอำนาจแห่งศีล 5 ครั้นกระทำสัจจกิริยาแล้ว ก็รดน้ำในถาดที่เต็มลงที่แอกเรือนั้น เรือที่แล่นไปผิดทิศ ก็บ่ายหัวกลับด้วยอานุภาพแห่งสัจจะ ประหนึ่งท่านผู้มีฤทธิ์บันดาล “ชาติกำเนิด พวกพ้อง นำสุขมาให้ในสัมปรายภพไม่ได้ ส่วนศีลของตนที่บริสุทธิ์ดีแล้ว จึงนำสุขมาให้ในสัมปรายภพได้”#สุปปารกชาดก #วัฏฏกชาดก #โมรชาดก

พระเจ้าสีวิชราชทรงมีดำริในการทำทานที่ทำได้ยากยิ่ง โดยทรงดำริว่าเมื่อไหร่ก็ตามเมื่อมีใครมาเอ่ยปากขอหัวใจ จะควักให้ดุจเด็ดบัวขึ้นจากสระ หากใครมาขอเนื้อจะเฉือนเนื้อไม่ลังเล หรือผู้ใดขอเพียงโลหิต จะรีบวิ่งเข้าเครื่องบดเพื่อสละเลือดให้ แม้ขอให้ไปช่วยรับใช้ทำงานบ้าน ก็เต็มใจสละราชสมบัติทันที ทว่าหากขอดวงตา จะควักให้ทั้งหมดโดยไม่ลังเล ครั้นเมื่อมีบุรุษชรามาขอดวงตาของพระองค์ ทรงรับสั่งให้หมอหลวงบดยาใส่เบ้าพระเนตรโดยไม่ลังเล ในพริบตาความเจ็บปวดแสนสาหัสเกิดแก่พระองค์ ทุกขเวทนารุมเร้าเหลือประมาณ หากแต่ในพระหฤทัยกลับปิติเบิกบานในทานนั้น เพราะในพระทัยของพระองค์มีแต่ความปรารถนาพระสัพพัญุตญาณเพียงเท่านั้น#สีวิราชชาดก

พระเจ้าพรหมทัตเสวยราชสมบัติ ณ นครพาราณสี พระองค์ทรงแสวงหาโทษของพระองค์แต่มิได้เห็นผู้กล่าวถึงโทษของพระองค์ทั้งในพระราชวังและพระนคร จึงดำริว่าจักต้องแสวงหาในชนบท ทรงมอบให้อำมาตย์ ปลอมเป็นพระองค์เที่ยวจาริกไปยังหมู่บ้านต่างๆ พร้อมกับปุโรหิต ในขณะนั้นมีฎุมพีผู้มีสมบัติมาก เห็นพระราชาผู้มีผิวดังทองคำ จึงกลับไปเรือนจัดแจงโภชนะมีรสเลิศต่างๆ ให้บริวารถือภาชนะใส่ภัตไปยังศาลาที่พระราชาพัก ในศาลานั้นมีดาบสนั่งอยู่ด้วย และยังมีพระปัจเจกพุทธเจ้า นั่ง ณ ศาลานั้นอีกองค์หนึ่ง กุฎุมพีถวายน้ำชำระพระหัตถ์แก่พระราชา เตรียมถาดใส่ภัตพร้อมแกงและกับมีรสเลิศต่างๆ พลางน้อมเข้าไปถวาย พระราชาทรงรับภัตนั้นแล้ว พระราชทานแก่ปุโรหิต พราหมณ์รับถาดภัตนั้นแล้ว ถวายแด่ดาบส ส่วนดาบสรับถาดภัตนั้นแล้วนำไปสู่สำนักของพระปัจเจกพุทธเจ้า ถวายทักษิโณทกแล้ว ใส่ภัตลงในบาตร เหตุเพราะดาบสนั้นคิดว่า เมื่อเรายังมีความถือมั่น ก็ควรถวายโภชนะแก่ท่านผู้ไม่มีความถือมั่น#ภิกขาปรัมปรชาดก #มุณิกชาดก #พาโลวาทชาดก #กิงสุโกปมชาดก

พระเจ้าพรหมทัตครองราชสมบัติอยู่ในนครพาราณสี พระโพธิสัตว์ถือกำเนิดในตระกูลช่างเหล็กในแคว้นกาสี เติบใหญ่แล้วได้เป็นผู้สำเร็จศิลปะ ไม่ไกลมากนักมีหมู่บ้านช่างเหล็ก ชึ่งหัวหน้าช่างเหล็กมีธิดาที่มีรูปโฉมสวยงดงาม พระโพธิสัตว์จึงคิดว่าจักเอานางนั้นมาเป็นภริยา จึงได้เอาเหล็กเนื้อดีที่สุดทำให้เป็นเข็มเล็กเล่มหนึ่ง เจาะห่วงก้นเข็มแล้วได้ทำกลักเข็มถึง 7 ชั้น จึงนำไปเร่ขายในหมู่บ้านช่างเหล็ก ลูกสาวช่างเหล็กเกิดความสงสัยเหตุใดจึงมาเร่ขายเข็มในบ้านช่างเหล็กที่ชำนาญ พระโพธิสัตว์ได้ยินคำของนางแล้ว จึงกล่าวว่า ผู้ฉลาดจะต้องขายเข็มในหมู่บ้านช่างเหล็ก อาจารย์ช่างทั้งหลายจึงจะเข้าใจงานว่า ทำดีหรือไม่ดี เพราะเข็มเล่มนี้ แหลมคมด้วยปัญญา#สูจิชาดก #สุชาตาชาดก #ชนสันธชาดก

นกหัวขวานตัวนึง เข้าไปในปากของพระยาราชสีห์ แล้วมันก็จิกและจิก ที่ในปากของพระยาราชสีห์ตัวนั้น การรู้คุณและตอบแทนคุณ เป็นคุณธรรมพื้นฐานของคนดี ผู้ไม่รู้อุปการะคุณที่ผู้อื่นได้กระทำแล้ว ผู้ที่ไม่ตอบแทนอุปการะคุณที่ผู้อื่นทำให้แล้ว ความกตัญญูย่อมไม่มีในบุคคลผู้นั้น ดั่งนกหัวขวาน ผู้เปี่ยมด้วยความกรุณาสงสารราชสีห์จึงรับคำช่วยเหลือ “ความกตัญญูไม่มีในผู้ใด การคบหาผู้นั้น ก็ไร้ประโยชน์”#พาเวรุชาดก #ชัมพุขาทกชาดก #ชวสกุณชาดก #มหาสุวราชชาดก #สกุณชาดก #สุกชาดก

นกยูงตัวนึงมีขนที่งดงามมาก แผงคอของมันแดงราวกับทับทิม ส่วนหางของมันนั้นสวยงามดั่งแก้วมณีประดับ มันกำลังรำแพนหางอยู่ท่ามกลางที่ประชุมของเหล่านกทั้งหลายอย่างงดงามอลังการเป็นอย่างยิ่งความเกรงกลัวและละอายต่อบาปนั้น เป็นธรรมอันคุ้มครองเพื่อไม่ให้บุคคลกระทำความชั่ว มีความขาวสะอาด ทั้งกาย วาจาและจิตใจ หากบุคคลขาดความเกรงกลัวและละอายต่อบาป ย่อมถูกชักจูง ชักชวนไปในหนทางที่ผิดได้โดยง่าย เหมือนดัง นกยูงทำลายหิริโอตตัปปะ แล้วรำแพนอยู่#สกุณัคฆิชาดก #เทวธรรมชาดก