2 จิตตวิเวก

อปัณณกปฏิปทา 3 คือข้อปฏิบัติที่ไม่ผิด, ปฏิปทาที่เป็นส่วนแก่นสารเนื้อแท้ ซึ่งจะนำผู้ปฏิบัติให้ถึงความเจริญงอกงามในธรรม เป็นผู้ดำเนินอยู่ในแนวทางแห่งความปลอดพ้นจากทุกข์อย่างแน่นอนไม่ผิดพลาด เราสามารถสร้างสติผ่านอปัณณกปฏิปทาสามนี้ได้ โดย

1) มีสติผ่านอินทรียสังวร การสำรวมอินทรีย์ คือระวังไม่ให้บาปอกุศลธรรมครอบงำใจ เมื่อรับรู้อารมณ์ด้วยอินทรีย์ทั้ง 6 รับรู้แต่ไม่ตามไป จิตสติลมอยู่ด้วยกัน

2) มีสติผ่านโภชเน มัตตัญญุตา ความรู้จักประมาณในการบริโภค รู้จักพิจารณารับประทานอาหารเพื่อหล่อเลี้ยงร่างกายใช้ทำกิจให้ชีวิตผาสุก มิใช่เพื่อสนุกสนาน มัวเมา พิจารณาทั้งด้านสุภะและอสุภะ

3) มีสติผ่านชาคริยานุโยค การหมั่นประกอบความตื่น ไม่เห็นแก่นอน คือขยันหมั่นเพียรตื่นตัวอยู่เป็นนิตย์ ชำระจิตมิให้มีนิวรณ์ พร้อมเสมอทุกเวลาที่จะปฏิบัติกิจให้ก้าวหน้าต่อไป

*ที่น่าสังเกตคือทั้งสามข้อนี้ไม่ใช่สมาธิ เป็นส่วนของศีลที่เป็นไปเพื่อสมาธิ เป็นข้อปฏิบัติที่ไม่ผิด ที่เมื่อทำแล้วเป็นไปมีแต่เจริญโดยท่าเดียว เป็นปัญญาเพื่อละอาสวะและเป็นไปเพื่อความดับเย็น