Share
فلسفه علم
۶.ریشههای علم جدید۱: از مرکز عالم خارج می شویم
Season 1
•
در "فلسفه علم" ششم یکی از معروفترین "تغییر پارادایم" های تاریخ را مرور میکنیم. از "نظریه زمین مرکزی" و "کپرنیک" میگوییم و نقشی که در تاریخ و فلسفه علم داشته است..
پادکست فلسفه علم رایگان است و شنوندگان هیچ مسسولیت اخلاقی، قانونی یا عرفی برای پرداخت هزینه ندارند. اگر خواستید لطف کنید و به ارتقای کیفیت و بقای این پادکست کمک کنید، از لینک زیر میتوانید از پادکست فلسفه علم حمایت مالی کنید.:
https://cheraghprize.com/donate/
متن پیاده شده این اپیزود در آدرس زیر در دسترس است:
More episodes
View all episodes
28. ۲۸+. مروری بر بازخوردها و انتقادها به سهگانه فلسفه روانپزشکی
01:10:00اپیزود ۲۸ پلاس پادکست فلسفه علم است مروریست بر بازخوردها، پرسشها و انتقادهایی بر ۳ اپیزود ۲۶، ۲۷ و ۲۸، «کاوشی در بیماری و درمانهای روان».بعد از انتشار ۳گانه مذکور که گفت وگویی بود با حامد طباطبایی در حوزه فلسفه روانپزشکی، شنوندگان محترم پادکست فلسفه علم بازخوردهای فراوانی دادند که به دلیل اهمیت موضوع تصمیم گرفتیم یک اپیزود مستقل و اضافی منتشر کنیم و به مرور این بازخورها بپردازیم. در این اپیزود دکتر امیرحسن موسوی و دکتر حامد طباطبایی به بعضی از مهمترین پرسش ها و بازخوردها میپردازند، پاسخهایی مطرح کرده و کتابها و مقالاتی در موضوعات مرتبط معرفی میکنند. فهرست کامل منابع معرفی شده در این اپیزود، کتابها و مقالات، در لینک زیر در دسترس است:https://cheraghprize.com/%d9%81%d9%87%d8%b1%d8%b3%d8%aa-%d9%85%d9%86%d8%a7%d8%a8%d8%b9-%d9%85%d8%b9%d8%b1%d9%81%db%8c-%d8%b4%d8%af%d9%87-%d8%af%d8%b1-%d8%a7%d9%be%db%8c%d8%b2%d9%88%d8%af-28-%d9%be%d8%a7%d8%af%da%a9%d8%b3/ صفحه مهمان برنامه در دانشگاه کمبریج برای معرفی دقیقتر:https://www.hps.cam.ac.uk/directory/tabatabaeighomiحمایت مالی:پادکست فلسفه علم رایگان است و شنوندگان هیچ مسئولیت اخلاقی، قانونی یا عرفی برای پرداخت هزینه ندارند. اگر خواستید لطف کنید و به ارتقای کیفیت و بقای این پادکست کمک کنید، از لینکها و روشهای زیر میتوانید حامی مالی پادکست فلسفه علم باشید:https://cheraghprize.com/donate/28. ۲۸. «از جادو تا دارو؛ بخش سوم گفتوگو با حامد طباطبایی، از سه گانه «کاوشی در بیماری و درمانهای روان
01:01:53اپیزود ۲۸ پادکست فلسفه علم، بخش سوم و پایانی از گفتوگوهای ۳گانه با دکتر حامد طباطبایی است.حامد طباطبایی استاد فلسفه روانپزشکی در دانشگاه کینگز کالج لندن است.در ۳ اپیزود ۲۶، ۲۷ و ۲۸ با حامد درباره چالش تعریف و تشخیص بیماریهای روان، جنبشهای ضدروانپزشکی و چرایی ظهور فلسفه رواندرمانی، رفتار درمانی شناختی (CBT)، درمانهای روانکاوانه و فروید، روانشناسیهای عامیانه و زرد، خودیاری و توسعه فردی و از همه مهمتر چالشهای پزشکی مبتنی بر شواهد در روانپزشکی گفتوگو کردیم.مشخصا در اپیزود ۲۸ به چالشهای پژوهش بالینی در داروهای روان، بررسی نظریههای مبتنی بر ارتباط اختلال روان با تغییرات شیمیایی در مغز و چالشهای اخلاقی مواجهه با درمانهای غیرعلمی از قبیل جنگیری و جادوگری می پردازیم و در نهایت این پرسش را مطرح میکنیم که آیا همه چیز را باید به اتاق تراپیست یا درمان برد؟ما بر این باوریم شنیدن این ۳ اپیزود از پادکست فلسفه علم تنها برای علاقهمندان به موضوعات فلسفی نیست؛ بلکه برای هر کسی است که دغدغه سلامت روان و ارتقای بهزیستی و شادکامی خودش، عزیزان و جامعه خود را دارد. صفحه مهمان برنامه در دانشگاه کمبریج برای معرفی دقیقتر:https://www.hps.cam.ac.uk/directory/tabatabaeighomiآدرس پادکست ادبی حامد طباطبایی، عرصه سیمرغ:https://castbox.fm/va/4841743لینک کتاب معرفی شده در اپیزود:https://joannamoncrieff.com/2020/10/06/how-little-we-really-know-about-psychiatric-drugs/حمایت مالی:پادکست فلسفه علم رایگان است و شنوندگان هیچ مسئولیت اخلاقی، قانونی یا عرفی برای پرداخت هزینه ندارند. اگر خواستید لطف کنید و به ارتقای کیفیت و بقای این پادکست کمک کنید، از لینکها و روشهای زیر میتوانید حامی مالی پادکست فلسفه علم باشید:https://cheraghprize.com/donate/27. ۲۷. «فروید در اتاق تاریک؛ بخش دوم گفتوگو با حامد طباطبایی، از سه گانه «کاوشی در بیماری و درمانهای روان
54:58اپیزود ۲۷ پادکست فلسفه علم، بخش دوم از گفتوگوهای ۳گانه با دکتر حامد طباطبایی است.حامد طباطبایی استاد فلسفه روانپزشکی در دانشگاه کینگز کالج لندن است.در ۳ اپیزود ۲۶، ۲۷ و ۲۸ با حامد درباره چالش تعریف و تشخیص بیماریهای روان، جنبشهای ضدروانپزشکی و چرایی ظهور فلسفه رواندرمانی، رفتار درمانی شناختی (CBT)، درمانهای روانکاوانه و فروید، روانشناسیهای عامیانه و زرد، خودیاری و توسعه فردی و از همه مهمتر چالشهای پزشکی مبتنی بر شواهد در روانپزشکی گفتوگو کردیم.مشخصا در اپیزود ۲۷ از درمانهای معتبر و علمی چون CBT میگوییم و چرایی نامعتبر بودن روشهای روانکاوانه فرویدی در رواندرمانی امروز. همینطور درباره روشهای تشخیص روانشناسی زرد گفتوگو میکنیم و بحران تکرارپذیری در روانشناسی و روانپزشکی آکادمیک.ما بر این باوریم شنیدن این ۳ اپیزود از پادکست فلسفه علم تنها برای علاقهمندان به موضوعات فلسفی نیست؛ بلکه برای هر کسی است که دغدغه سلامت روان و ارتقای بهزیستی و شادکامی خودش، عزیزان و جامعه خود را دارد. صفحه مهمان برنامه در دانشگاه کمبریج برای معرفی دقیقتر:https://www.hps.cam.ac.uk/directory/tabatabaeighomiآدرس پادکست ادبی حامد طباطبایی، عرصه سیمرغ:https://castbox.fm/va/4841743لینک مقاله معرفی شده در اپیزود:https://www.psychologicalscience.org/observer/the-10-commandments-of-helping-students-distinguish-science-from-pseudoscience-in-psychologyحمایت مالی:پادکست فلسفه علم رایگان است و شنوندگان هیچ مسئولیت اخلاقی، قانونی یا عرفی برای پرداخت هزینه ندارند. اگر خواستید لطف کنید و به ارتقای کیفیت و بقای این پادکست کمک کنید، از لینکها و روشهای زیر میتوانید حامی مالی پادکست فلسفه علم باشید:https://cheraghprize.com/donate/26. ۲۶. کاوشی در بیماری و درمانهای روان؛ بخش اول: معضل تشخیص - گفتوگو با حامد طباطبایی
01:39:50اپیزود ۲۶، ۲۷ و ۲۸ پادکست فلسفه علم گفتوگوی سیاوش صفاریانپور و دکتر امیرحسن موسوی با دکتر حامد طباطبایی است درباره جنجال در درمان روان، چیستی و انواع آن، اعتبار شاخهها و رویکردهای موجود، انواع تراپیهای روان، معضل تشخیص و درمان در حوزه روان.حامد طباطبایی استاد فلسفه روانپزشکی در دانشگاه کینگز کالج لندن است.در این ۲ اپیزود با حامد درباره چالش تعریف و تشخیص بیماریهای روان، جنبشهای ضدروانپزشکی و چرایی ظهور فلسفه رواندرمانی، رفتار درمانی شناختی (CBT)، درمانهای روانکاوانه و فروید، روانشناسیهای عامیانه و زرد، خودیاری و توسعه فردی و از همه مهمتر چالشهای پزشکی مبتنی بر شواهد در روانپزشکی گفتوگو کردیم.ما بر این باوریم شنیدن این دو اپیزود از پادکست فلسفه علم تنها برای علاقهمندان به موضوعات فلسفی نیست؛ بلکه برای هر کسی که دغدغه سلامت روان و ارتقای بهزیستی خودش، عزیزان و جامعه خود را دارد، ضروری است.اپیزود ۲۶ بخش اول این گفتوگو است و و حامد به این پرسش پاسخ داده است که چرا روانپزشکی، روانشناسی و رواندرمانی نیاز به تاملات فلسفی دارد و چرا از جهت تاریخی با جنبشی به عنوان جنبشهای ضدروانپزشکی مواجه هستیم. از این رهگذر به چالشهایی که در تعریف و تشخیص بیماریهای روان وجود دارد و نقش زمینههای فرهنگی و اجتماعی دخیل در آن پرداخته شده است. صفحه مهمان برنامه در دانشگاه کمبریج برای معرفی دقیقتر:https://www.hps.cam.ac.uk/directory/tabatabaeighomiآدرس پادکست ادبی حامد طباطبایی، عرصه سیمرغ:https://castbox.fm/va/4841743متن پیاده شده بیشتر اپیزودهای پادکست فلسفه علم در آدرس زیر در دسترس است:https://cheraghprize.com/pos/حمایت مالی:پادکست فلسفه علم رایگان است و شنوندگان هیچ مسسولیت اخلاقی، قانونی یا عرفی برای پرداخت هزینه ندارند. اگر خواستید لطف کنید و به ارتقای کیفیت و بقای این پادکست کمک کنید، از لینکها و روشهای زیر میتوانید حامی مالی پادکست فلسفه علم باشید:https://cheraghprize.com/donate/۲۵. فلسفه و تاریخ ریاضیات-گفتوگو با موسی اکرمی
01:15:50در این اپیزود با مروری تاریخی بر ریاضیات، از اندیشههای فیثاغورث و افلاطون درباره ریاضیات آغاز کردیم و تا قرن بیستم پیش آمدیم و از نظریه مجموعهها، هیلبرت، کانتور، ناتمامیت گودل و پارادوکس راسل گفتیم و این پرسش را از دکتر موسی اکرمی پرسیدیم که ریاضیات چه ویژگیهایی دارد که اینطور بنیادین در همه دانشها و علوم بشری حضور دارد و ابزار فهم و مدلسازی ماست برای فهم همه چیز عالم؛ از فیزیک و دنیای اتمها تا اقتصاد وعلوم اجتماعی، پزشکی و حتی هنر. موسی اکرمی استاد تمام دانشگاه در گروه فلسفه علم دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات تهران و نویسنده، مترجم و ویراستار صدها اثر در حوزههای فیزیک و فلسفه، فلسفه ریاضیات، فلسفه سیاسی، فلسفه هنر، فلسفه کیهانشناسی و تاریخ علم است. تحصیلات دانشگاهی اکرمی در حوزههای فیزیک و فلسفه است و همچنین سالها معاون پژوهشی بنیاد دانشنامه بزرگ فارسی و همکار استاد احمد بیرشک بود.در اپیزود ۲۵ پادکست فلسفه علم با افتخار در خدمت دکتر موسی اکرمی بودیم و با او درباره فلسفه و تاریخ ریاضیات گفتوگو کردیم. متن پیاده شده بیشتر اپیزودهای پادکست فلسفه علم در آدرس زیر در دسترس است:https://cheraghprize.com/pos/حمایت مالی:پادکست فلسفه علم رایگان است و شنوندگان هیچ مسسولیت اخلاقی، قانونی یا عرفی برای پرداخت هزینه ندارند. اگر خواستید لطف کنید و به ارتقای کیفیت و بقای این پادکست کمک کنید، از لینکها و روشهای زیر میتوانید حامی مالی پادکست فلسفه علم باشید:https://cheraghprize.com/donate/۲۴. فلسفه کیهانشناسی - گفتوگو با موسی اکرمی
01:14:51کیهانشناسی در میان سایر علوم طبیعی چند ویژگی منحصر بفرد دارد که این علم را از سایر علوم متمایز کرده و از جهاتی آن را در مرز علوم تجربی و فلسفه قرار داده است. از جهاتی شاید کیهانشناسی فلسفیترین علم تجربی است. بعد فلسفی کیهانشناسی از جهت روش شناسی آن نیست. چرا که کیهانشناسی، بخصوص از دههی ۶۰ میلادی به این سو که تابش ریزموج زمینهی کیهانی (Cosmic Microwave Background) کشف شد، دیگر حدسیات صرفاً فلسفی و یا حتی نظریهپردازیهای ریاضی تنها نیست. بلکه علمی مشاهداتی و تجربی و حتی آزمایشگاهی است. پس بعد فلسفی آن کجاست؟ این پرسشی است که در اپیزود ۲۴ پادکست فلسفه علم به سراغ آن رفتهایم و در کنار پاسخ به این پرسش به مسائلی خاصتر در مرزهای کیهانشناسی و فلسفه نیز پرداختهایم؛ مسائلی مانند تنظیم ظریف (Fine-Tuning) و اصل انساننگر (Anthropic Principle). مهمان این اپیزود یکی از برجستهترین و پرکارترین اساتید فلسفه علم در ایران است؛ دکتر موسی اکرمی استاد تمام دانشگاه در گروه فلسفه علم دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات تهران و نویسنده، مترجم و ویراستار صدها اثر در حوزههای فیزیک و فلسفه، فلسفه ریاضیات، فلسفه سیاسی، فلسفه هنر، فلسفه کیهانشناسی و تاریخ علم است. تحصیلات دانشگاهی اکرمی در حوزههای فیزیک و فلسفه است و همچنین سالها معاون پژوهشی بنیاد دانشنامه بزرگ فارسی و همکار استاد احمد بیرشک بود.در اپیزود ۲۴ پادکست فلسفه علم با افتخار در خدمت دکتر موسی اکرمی بودیم و با او درباره فلسفه کیهانشناسی گفتوگو کردیم. حمایت مالی:پادکست فلسفه علم رایگان است و شنوندگان هیچ مسسولیت اخلاقی، قانونی یا عرفی برای پرداخت هزینه ندارند. اگر خواستید لطف کنید و به ارتقای کیفیت و بقای این پادکست کمک کنید، از لینکها و روشهای زیر میتوانید حامی مالی پادکست فلسفه علم باشید:https://cheraghprize.com/donate/۲۳+. نقد دکتر کیارش آرامش بر اپیزود ۲۳
23:24بعد از انتشار اپیزود ۲۳ پادکست فلسفه علم، «طبهای سنتی، جایگزین و پزشکی؛ داستان یک مناقشه و گزارشی از یک دفاع» دکتر کیارش آرامش مجموعهای از نکات و انتقاداتی را مطرح کردند. از ایشان خواهش کردیم تا مجموعه آن را در قالب یک فایل صوتی تهیه کنند تا به سمع مخاطبان پادکست فلسفه علم هم برسد.اپیزود ۲۳+ دیدگاههای دکتر آرامش در ارتباط با موضوع اپیزود اخیر است که میشنوید. همچنین صاحبنظران و پژوهشگران دیگری که در ارتباط با این موضوع دیدگاهی دارند که لازم میدانند به گوش مخاطبان پادکست فلسفه علم برسد، ما با کمال افتخار آماده انتشار آنها هستیم.۲۳. طبهای سنتی، جایگزین و پزشکی؛ داستان یک مناقشه و گزارشی از یک دفاع
01:37:42اپیزود ۲۳ پادکست فلسفه علم گزارشی است از رساله دکترای امیرحسن موسوی با موضوع «تحلیل مناقشه طبهای مکمل و پزشکی رایج در ایران از منظر فلسفه علم». این رساله در تاریخ ۱ آبان ۱۴۰۲ در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی دفاع شد.این پژوهش به تحلیل فلسفی یکی از مهمترین مناقشههای حوزه پزشکی در ایران و جهان پرداخته است؛ مناقشه میان پزشکی مدرن، علمی یا مبتنی بر شواهد (Evidence Based Medicine) و انواع طبهای مکمل و جایگزین (Complementary and Alternative Medicine) و مشخصاً یکی از پرطرفدارترین شاخههای آن در ایران، طب سنتی یا طب ایرانی.طرفین این مناقشه عموماً حوزه فعالیت خود، طرف مقابل و نام این مناقشه را بسته به مفروضات فلسفی و علمشناختی خود، به نامهای مختلفی میخوانند؛ علم و شبهعلم در پزشکی یا مناقشات مرتبط با طب سنتی/طب ایرانی/اسلامی و پزشکی رایج/مدرن/علمی ازجمله آنهاست. از سویی گروه بزرگی از فعالان پزشکی رایج یا مدرن، انواع طبهای جایگزین یا یکپارچه (Integrative Medicine) را شبهعلم، بیاثر، بیفایده، مضر یا شیادی قلمداد میکنند و از سویی دیگر باورمندان به طبهای مکمل، پزشکی متعارف را ناکافی، غربی، جزءنگر، شیمیایی، فاقد توجه به جنبههای غیر زیستشناختی بیمار/حذفکننده رابطه درمانگر-بیمار و آسیبزا قلمداد میکنند.در این اپیزود پژمان نوروزی و سیاوش صفاریانپور با امیرحسن موسوی درباره این پژوهش گفتوگو کردهاند.حمایت مالی:پادکست فلسفه علم رایگان است و شنوندگان هیچ مسسولیت اخلاقی، قانونی یا عرفی برای پرداخت هزینه ندارند. اگر خواستید لطف کنید و به ارتقای کیفیت و بقای این پادکست کمک کنید، از لینکها و روشهای زیر میتوانید حامی مالی پادکست فلسفه علم باشید:https://cheraghprize.com/donate/اپیزود ۲۲: بحران علم کجاست؟-موردکاوی برنامه تلوزیونی «زندگی پس از زندگی» و تجارب نزدیک به مرگ در گفتوگو با حامد قدیری
01:07:03تجارب نزدیک به مرگ (Near-Death Experience) به گروهی از تجارب احساسی گفته میشود که بعضی از افرادی که بر اثر جراحات سنگین، ایست قلبی، خفگی، کما و ... در آستانه مرگ بوده و به زندگی برگشتهاند آن را گزارش کردهاند. بیشتر این تجارب که در فرهنگها و جغرافیاهای متفاوت و از زمانهای دور گزارش شده، مثبت بوده و شامل انواع احساسات از جمله جدا شدن از بدن، احساس شناور بودن، آرامش کامل، امنیت، گرما، شادی، تجربه انحلال مطلق و مرور رویدادهای مهم زندگی است و گاهی دیدن تونل نور و دیدن بستگان مرده. در بعضی موارد این تجارب شامل احساسات منفی نظیر ناراحتی، پریشانی، خلأ، ویرانی، پوچی وسیع و دیدن مکانهای ناخوشایند است. این تجارب معمولاً در طول مرگ بالینی برگشتپذیر رخ میدهند. برنامه تلوزیونی «زندگی پس از زندگی» در سه سال گذشته از شبکه چهارم سیما پخش شده و به بیان دیدگاههایی در این ارتباط و همینطور روایت افرادی که چنین تجاربی را از سر گذراندهاند، میپردازد.در اپیزود 22 پادکست فلسفه علم میزبان دکتر حامد قدیری بودهایم و از او پرسیدهایم که آیا بنبستهایی مثل تبییننشدنِ برخی موارد تجربهی نزدیک به مرگ یا پیدانشدنِ راهحل نهایی برای برخی بیماریها، بحرانی برای علم محسوب میشود؟ چه تفاوتهای کلیای بین نگاه پیشامدرن و مدرن به علم وجود دارد؟ و از منظر فلسفی و علمی چه نقدهایی به برنامههایی نظیر زندگی پس از زندگی که تاکنون در دهها کشور ساخته شده است، وارد است؟حامد قدیری سازنده پادکست فلسفی لوگوس است که در هر قسمت از آن، یک بحث فلسفی را به زبانی نسبتاً ساده بیان میکند. او کار خودش را «ترویج» میداند، فلسفه خوانده است و حالا هم عضو هیئتعلمی گروه فلسفهی دین دانشگاه ادیان و مذاهب است. حوزههایی که بهشکل تخصصی کار میکند یکی فلسفهی زبان و مشخصاً فلسفهی زبان دین است و دیگری بحث تاریخی و پدیدارشناختی دربارهی سکولاریته و مختصات نگاه مدرن به عالَم است.حمایت مالی:پادکست فلسفه علم رایگان است و شنوندگان هیچ مسسولیت اخلاقی، قانونی یا عرفی برای پرداخت هزینه ندارند. اگر خواستید لطف کنید و به ارتقای کیفیت و بقای این پادکست کمک کنید، از لینکها و روشهای زیر میتوانید حامی مالی پادکست فلسفه علم باشید:https://cheraghprize.com/donate/