پادکست مداخله | Modakheleh Podcast

خیلی از متفکران برای توضیح جایگاه تاریخی ایران، از مفاهیم «سنت» و «مدرنیته» استفاده می‌کنند. سنت به چه معناست؟ آیا سنت فقط مجموعه اندیشه‌هایی را شامل می‌شود که چند صد سال از آن گذشته باشد؟ مدرنیته به چه معناست؟ آیا مدرنیته یک مجموعه‌ی منسجمی از اندیشه‌هاست که می‌توان کل آن را پذیرفت؟ در قسمت نهم مداخله، با زانیار ابراهیمی، مترجم و پژوهشگر فلسفۀ سیاسی، در این‌باره گفتگو کردیم."لینک تهیه‌ی کتاب‌های "نشر چرخhttps://www.cheshmeh.ir___نویسنده و راوی: سالار خوش‌خو و علی سلطان‌زادهصدابرداری، میکس و مسترینگ: ایمان لطفیانتهیه‌کننده: گوشه‌ی پادکست:اینستاگرام مداخلهhttps://instagram.com/modakheleh.podcastتلگرام مداخله:https://t.me/modakhelehpodcast

یکی از تصورات خطی و کاریکاتورگونه از وضعیت مدرن این است که دین در وضعیت مدرن جایگاهی ندارد و یا اگر هم جایگاهی داشته باشد، در خانه و پستو است. این دیدگاه منطبق است با همان فهم غلط از سکولاریزاسیون که فکر می‌کند سکولاریزاسیون یعنی جدایی دین از سیاست. این دیدگاه ساده‌لوحانه درباره‌ی سکولاریزاسیون معتقد است که دین در سیاست و حکمرانی و قدرت سیاسی‌اش هیچ دخالتی ندارد. اگر ما معتقدیم که چنین دیدگاهی در مورد وضعیت مدرن و سکولاریزاسیون کاریکاتورگونه است، پس جایگاه دین در وضعیت مدرن چیست؟ اگر این پرسش را در مورد جامعۀ ایران مطرح کنیم، به این صورت می‌شود: چطور می‌شود که وضعیت ما از طرفی مدرن باشد، و از طرف دیگر، اسلام سیاسی بر ما حاکم باشد؟"لینک تهیه‌ی کتاب‌های "نشر چرخhttps://www.cheshmeh.ir___نویسنده و راوی: سالار خوش‌خو و علی سلطان‌زادهصدابرداری، میکس و مسترینگ: ایمان لطفیانتهیه‌کننده: گوشه‌ی پادکست:اینستاگرام مداخلهhttps://instagram.com/modakheleh.podcastتلگرام مداخله:https://t.me/modakhelehpodcast

.در روایت سوژه‏محور همه رخدادهای تاریخی به اشخاص نسبت داده می‏شود، و سیاست‏مدارها یا خائن‏اند یا خادم. در این نگاه رضاشاه پدر ایران نوین تلقی می‏شود. اما می‎توان چند سوال مطرح کرد. چرا شاهان قبلی چنین دستورهایی ندادند؟ آیا آن‌ها نمی‌دانستند و رضاشاه فقط می‌دانست؟ آیا اطرافیان رضاشاه دانا بودند و اطرافیان شاهان پیشین، نادان؟ اگر رضاشاه فروغی را داشت، ناصرالدین شاه هم امیرکبیر را داشت. سوال بعدی این است که چه شد که برخی دستورات رضاشاه اجرایی شد و برخی نشد؟ مثلا چرا دانشگاه تهران دوام آورد، ولی طرح جمع‌آوری مستمندان و گداها دوام نیاورد؟ هر دو در دوران پهلوی اول اجرا شد، چرا یکی جواب داد و دیگری نه؟ ما در قسمت هفتم از نگاه اقتصاد سیاسی سعی کرده‏ایم برخی رخدادهای تاریخی آن دوره را به دور از این نگاه ساده‏انگارانه تحلیل کنیم.___"لینک تهیه‌ی کتاب‌های "نشر چرخhttps://www.cheshmeh.ir___نویسنده و راوی: سالار خوش‌خو و علی سلطان‌زادهصدابرداری، میکس و مسترینگ: ایمان لطفیانتهیه‌کننده: گوشه‌ی پادکست:اینستاگرام مداخلهhttps://instagram.com/modakheleh.podcastتلگرام مداخله:https://t.me/modakhelehpodcast

امروزه در هر شبکه‌ی تلویزیونی و پلتفرفی بحث راجع به تاریخ وجود دارد. هر مجله‌ای که باز می‌کنیم یک بخش تاریخی دارد. این محتواهای تاریخی بیش از این که بحث کردن راجع به تاریخ باشد، بیشتر شبیه به وارد شدن به یک سمساری است، سمساری‌ای که اشیای قدیمی مثل سماور و آلبوم عکس خانوادگی می‌فروشد. و هر کسی با عکس‌های جدید، تصاویر تازه‌یافته و انواع اسناد مسکوت ادعای مطرح کردن یک منظر جدید دارد؛ منظری که تا الان کمتر به آن پرداخته شده است! به این ترتیب، برخلاف ادعای رایج که می‌گوید جامعه ما حافظه تاریخی ندارد، می‌توان گفت جامعه به شدت تاریخ‌زده است.ه انقلاب ۵۷ می‌توان از منظرهای گوناگون پرداخت که هر کدام از این منظرها برخی از علل این انقلاب سیاسی را برای ما روشن می‌کند.در این قسمت می‌خواهیم از منظری «خاص» به انقلاب ۵۷ بپردازیم. ما می‌خواهیم انقلاب ۵۷ را از این منظر بررسی کنیم که چه گفتمان جدیدی در بین روشنفکران از دهه‌ی ۱۳۴۰ ظهور کرد که باعث فاصله گیری فکری آن‌ها از حکومت شد؟در قسمت پیش گفتیم که گفتیم که هم روشنفکران و هم حکومت به دنبال ایجاد نوعی کارخانه‌ی آدم‌سازی بودند تا از طریق آن توده/ملت را تربیت و اصلاح کنند. اما از دهه‌ی ۱۳۴۰ شاهد گفتمان جدیدی هستیم.لینک تهیه‌ی کتاب‌های "نشر چرخhttps://www.cheshmeh.ir___نویسنده و راوی: سالار خوش‌خو و علی سلطان‌زادهصدابرداری، میکس و مسترینگ: مسعود طیبیتهیه‌کننده: گوشه‌ی پادکست:اینستاگرام مداخلهhttps://instagram.com/modakheleh.podcastتلگرام مداخله:https://t.me/modakhelehpodcast

به انقلاب ۵۷ می‌توان از منظرهای گوناگون پرداخت که هر کدام از این منظرها برخی از علل این انقلاب سیاسی را برای ما روشن می‌کند.در این قسمت می‌خواهیم از منظری «خاص» به انقلاب ۵۷ بپردازیم. ما می‌خواهیم انقلاب ۵۷ را از این منظر بررسی کنیم که چه گفتمان جدیدی در بین روشنفکران از دهه‌ی ۱۳۴۰ ظهور کرد که باعث فاصله گیری فکری آن‌ها از حکومت شد؟در قسمت پیش گفتیم که گفتیم که هم روشنفکران و هم حکومت به دنبال ایجاد نوعی کارخانه‌ی آدم‌سازی بودند تا از طریق آن توده/ملت را تربیت و اصلاح کنند. اما از دهه‌ی ۱۳۴۰ شاهد گفتمان جدیدی هستیم.لینک تهیه‌ی کتاب‌های "نشر چرخhttps://www.cheshmeh.ir___نویسنده و راوی: سالار خوش‌خو و علی سلطان‌زادهصدابرداری، میکس و مسترینگ: مسعود طیبیتهیه‌کننده: گوشه‌ی پادکست:اینستاگرام مداخلهhttps://instagram.com/modakheleh.podcastتلگرام مداخله:https://t.me/modakheleh.podcast

هدف ما در مداخله، درنگ کردن بر کلیشه‌های تاریخی است. امروزه کلیشه‌های رایجی در مورد فرهنگ و هنر و اندیشۀ ایرانِ معاصر وجود دارد. مثلا اینکه «فرهنگ و هنر جامعۀ ایران عموماً دست چپ‌ها بوده» یا «مرز مشخص بین هنر فاخر و هنر مبتذل وجود دارد و وضعیت موجود فرهنگ و هنر ایران را مبتذل‌ها ساخته‌اند» یا «دوگانۀ فاخر / مبتذل» بعد از پیدایش اینترنت و شبکه‌های اجتماعی در جامعۀ ایران به وجود آمده است. در این قسمت به کلیشه‌هایی از این دست پرداخته‌ایم.منابع این قسمت:1- پروروش ذوق عامه در عصر پهلوی، علی قلی‌پور، نشر نظر2- 1348، سیامک مهاجری، نشر اگر3- آنارشیسم، جرج وودکاک، ترجمۀ هرمز عبداللهی، نشر چرخ4- میشل فوکو: فراسوی ساخت‌گرایی و هرمنوتیک، ترجمۀ حسین بشیریه، نشر نی

بسیاری از افراد وقتی در مورد «مدرنیته» یا «وضعیت مدرن» حرف می‌زنند، منظورشان نوعی بهشت گمشده است. به همین دلیل وقتی به این افراد می‌گوییم وضعیت ما در ایران یک وضعیت مدرن است، چشمشان گرد می‌شود و می‌پرسند «چطور ممکن است با این همه مشکلات، وضعیت ما مدرن باشد؟» آیا صِرف مدرن بودن یک ارزش است؟.منبع اصلی این قسمت کتاب «نامیدن تعلیق: برنامه‌ای پژوهشی برای جامعه‌شناسی تاریخی انتقادی در ایران» است___"لینک تهیه‌ی کتاب‌های "نشر چرخhttps://www.cheshmeh.ir___نویسنده و راوی: سالار خوش‌خو و علی سلطان‌زادهصدابرداری، میکس و مسترینگ: روح‌الله هویداتهیه‌کننده: گوشه‌ی پادکست:اینستاگرام مداخلهhttps://instagram.com/modakheleh.podcastتلگرام مداخله:https://t.me/modakheleh.podcast

در قسمت اول گفتیم که ایران از اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی وارد وضعیت مدرن شد. در این قسمت به لحاظ تاریخی، کمی عقب‌تر می‌رویم تا شرایطی را بکاویم که نشان می‌دهد ایران چاره‌ای جز ورود به وضعیت مدرن .نداشت.پهلویِ اول، مسیری را رفته بود که از سال‌ها پیش از آن، در ایران ریل‌گذاری شده بود___"لینک تهیه‌ی کتاب‌های "نشر چرخhttps://www.cheshmeh.ir___نویسنده و راوی: سالار خوش‌خو و علی سلطان‌زادهصدابرداری، میکس و مسترینگ: روح‌الله هویداتهیه‌کننده: گوشه‌ی پادکست:اینستاگرام مداخلهhttps://instagram.com/modakheleh.podcastتلگرام مداخله:https://t.me/modakheleh.podcast