Drang naar Samenhang

We doen het bijna allemaal wel eens, vloeken of het gebruiken van een ander woord dat taboe is. Als we hard ons hoofd stoten, als onze favoriete club een tegendoelpunt krijgt, als we alleen zijn, maar ook in gezelschap. Maar waarom doen we dat? Welk effect heeft vloeken op ons? En wat maakt vloeken zo krachtig? Waarschuwing: deze aflevering bevat grof taalgebruik.Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek geschreven en gespeeld door Rolf Zwaan

Elke etnische of nationale groep mensen heeft ze, nationale mythen. Dat zijn verhalen waarin de oude oorsprong en de gemeenschappelijke geschiedenis van een volk worden benadrukt. Nationale mythen kunnen worden ingezet om bijvoorbeeld nationalisme te bevorderen en het uitbreiden van nationaal grondgebied te rechtvaardigen. Maar hoe kan het dat verhalen over gebeurtenissen van eeuwen geleden vandaag de dag zoveel invloed hebben?Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronSijilmassi, A., Safra, L., & Baumard, N. (preprint). ‘Our roots run deep’: Historical myths as culturally evolved technologies for coalitional recruitment. To appear in Behavioral and Brain Sciences. https://doi.org/10.1017/S0140525X24000013 Een compleet overzicht met alle thema’s uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden.

Het is algemeen bekend dat mensen vaak geen échte herinneringen hebben aan gebeurtenissen die plaatsvonden voor hun derde levensjaar. Dit gebrek aan herinneringen aan onze vroegste kindertijd wordt infantiele amnesie genoemd en vind je ook terug bij andere zoogdieren. Wat is de functie van infantiele amnesie? En is het wel echt zo dat we geen vroege herinneringen hebben aangemaakt? Of zijn ze er wel, maar zitten in ons brein verstopt?Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronReardon, S. (2024). The fading memories of youth. Science, 383(6688), 1172-1175. https://www.science.org/doi/epdf/10.1126/science.adp1755Een compleet overzicht met alle thema’s uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. 

Deze week een bijzondere en korte aflevering waarin we aankondigen welke verandering we vanaf volgende week gaan doorvoeren. Daarnaast staan we stil bij een aantal dagelijkse situaties waarin we zelf drang naar samenhang hadden of deze observeerden bij anderen. En we beloven dat er volgende week weer een ‘gewone’ aflevering is van 37 minuten ;)Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanEen compleet overzicht met alle thema’s uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. 

Als leerlingen en studenten ChatGPT gebruiken om teksten te genereren, zijn zij dan de auteur van deze teksten? Of is ChatGPT de auteur? In deze aflevering duiken we in deze interessante vraag. Om die te kunnen beantwoorden zetten we een filosofische pet op en staan we stil bij wat schrijven nu eigenlijk is en wat het betekent om een auteur te zijn. Tot slot bespreken we de implicaties voor het onderwijs van het (gebrek aan) auteurschap van ChatGPT.Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronWoudenberg, R. van, Ranalli, C., & Bracker, D. (2024). Authorship and ChatGPT: A Conservative View. Philosophy & Technology, 37(34), https://doi.org/10/1007/s13347-024-00715-1Een compleet overzicht met alle thema’s uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. 

Je bent voor de wolf, tegen de boeren en drinkt havermelk, of je bent tegen de wolf, voor de boeren en drinkt melk van de koe. Bijna elk onderwerp is onderhevig aan polarisatie, twee of meer groepen met een andere mening die steeds verder van elkaar verwijderd raken. Dit terwijl we toch echt elkaar nodig hebben om grote problemen op te lossen. In de vorige aflevering hebben we het gehad over verschillende psychologische mechanismen die polarisatie in de hand kunnen werken. Deze mechanismen werken natuurlijk altijd in een communicatieve context en die staat vandaag centraal. Welke kenmerken van de zender, boodschap en de kanalen van communicatie kunnen polarisatie versterken (of verminderen)?  Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronnenJost, J.T., Baldassarri, D.S., & Druckman, J.N. (2022). Cognitive–motivational mechanisms of political polarization in social-communicative contexts. Nature Reviews Psychology, 1, 560–576. Deense video All that we shareEen compleet overzicht met alle thema’s uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. 

Je bent voor de wolf, tegen de boeren en drinkt havermelk, of je bent tegen de wolf, voor de boeren en drinkt melk van de koe. Bijna elk onderwerp is onderhevig aan polarisatie, twee of meer groepen met een andere mening die steeds verder van elkaar verwijderd raken. Dit terwijl we toch echt elkaar nodig hebben om grote problemen op te lossen. Een interessante vraag is daarom, welke psychologische mechanismen werken polarisatie in de hand? En kun je die ook inzetten om polarisatie te verminderen? Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronnenJost, J.T., Baldassarri, D.S., & Druckman, J.N. (2022). Cognitive–motivational mechanisms of political polarization in social-communicative contexts. Nature Reviews Psychology, 1, 560–576. NOS-artikel onderzoek CBS Een compleet overzicht met alle thema’s uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. 

Je kunt geen nieuwssite of social media-kanaal openen, geen American football wedstrijd kijken of daar is ze, Taylor Swift. Nu zelfs de academische wereld gegrepen lijkt te zijn door deze Amerikaanse singer-songwriter, kunnen ook wij niet meer om haar heen. In deze aflevering bespreken we hoe wetenschappers vanuit verschillende disciplines onderzoek doen naar Taylor Swift en gaan we in op de complotverhalen die de ronde doen over de zangeres. Met als belangrijkste vraag, gaat zij bepalen wie de nieuwe president van de VS wordt?Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandBronnenAvdeeff, M. (9 februari 2024). Taylor Swift-NFL conspiracy theories are the result of two sets of hardcore fans colliding. The Conversation. Kheraj, A. (9 november 2022). The curate’s Easter egg: how Taylor Swift turned pop into a multiplayer puzzle. The Guardian. Levy, N. (2023). Conspiracy theories as serious play. Pazzanese, C. (2 augustus 2023). So what exactly makes Taylor Swift so great? The Harvard Gazette.Walker, J. (9 februari 2024). Taylor Swift is just the latest subject in a long history of pop conspiracy theories. The Atlantic.Zwaan, R.A. (2021). Drang naar samenhang: de psychologie van het begrijpen. Amsterdam: Boom. Een compleet overzicht met alle thema’s uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. 

Niet de weg op gaan als er een sneeuwstorm wordt verwacht, voldoende groente en fruit eten en gele en blauwe verf met elkaar mengen als je groen wil hebben. Allemaal kwesties van gezond verstand. En hoewel we niet precies de vinger kunnen leggen op wat iets nu precies ‘gezond verstand’ maakt, gaat het wel om zaken waar iedereen met gezond verstand het mee eens is. Toch? In deze aflevering bespreken we interessant onderzoek naar ons gezonde verstand. Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronnenWhiting M.E., & Watts, D.J. (2024). A framework for quantifying individual and collective common sense. PNAS, 121(4), e2309535121.Een compleet overzicht met alle thema’s uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden.