Le Monde diplomatique en Esperanto

Israelo perdis la simpation de la usona publika opinio. Konscia pri tiu danĝero, la ĉefministro Benjamin Netanjahu anoncis la malfermon de “oka fronto”, “batalo por la vero”, por reakiri la korojn kaj la mensojn. Telavivo neniam neglektis tiun terenon, tamen ĝiaj klopodoj celis precipe tradiciajn amaskomunikilojn. Sed, kiel klarigis S-ro Netanjahu dum renkontiĝo kun usonaj influistoj en Novjorko la 26-an de septembro, “ŝanĝiĝas la armiloj laŭ la tempo. Nuntempe la plej gravaj estas la sociaj retoj”.Legu la tekston de la artikolo: https://eo.mondediplo.com/2025/12/article3348.htmlArtverko: Karl Weiner — “Die Wahrheit ist plastisch gebildet” (La vero formiĝas plastike), tuĉo sur papero, ĉ. 1921.

Post S-roj Theodore Roosevelt, kiu konsideris Latin-Amerikon kiel “malantaŭan korton”, kie Usono povis laŭvole interveni, George Marshall, kiu aprobis la bombadojn de Hiroŝima kaj Nagasaki kaj organizis unu el la unuaj entrudiĝoj de la malvarma milito, Henry Kissinger, fervorulo de malstabiligo, kaj Barack Obama, kiu bombardis Afganujon, Irakon, Libion kaj Sirion, S-ro Donald Trump povis prave havi esperojn pri la atribuo en 2025 de la Nobel-premio pri paco …Legu la tekston de la artikolo: https://eo.mondediplo.com/2025/11/article3340.htmlArtverko: S.A. Winn — “The Prize Piggies” (La premiitaj porketoj), kromolitografo, 1891.

La arabaj landoj ne helpos Gazaon. Neniu el ili ekproponis ian ajn gravan diplomatian iniciaton por malhelpi reokupadon de la enklavo kaj ĉesigi la israelan fajran diluvon, kiun ĝi suferas de preskaŭ du jaroj. “Le Monde diplomatique”, Septembro 2025.Legu la tekston de tiu ĉi artikolo: https://eo.mondediplo.com/2025/09/article3322.htmlArtverko: Francisco de Goya — “Los Desastres de la Guerra” (La katastrofoj de la milito), gravuraĵo n-ro 18, “Enterrar y callar” (Enterigi kaj silentigi), 1863.

Konstatebla ie ajn en Eŭropo, la korelativeco inter kreskado de migraj fluoj kaj kreskado de ksenofobaj partioj ŝajnas preskaŭ aŭtomata. “La franca popolo ne plu volas enmigradon” deduktas S-ino Marine Le Pen, antaŭ ol alvoki referendumon. Sed per kia demando? “Le Monde diplomatique”, Aŭgusto 2025.Legu la tekston de tiu ĉi artikolo: https://eo.mondediplo.com/2025/08/article3318.htmlArtverko: Franz von Stuck — “Ödipus Löst das Rätsel der Sphinx” (Edipo solvas la enigmon de la Sfinkso), 1891.

Kaj jen Irano. Post Gazao, Cisjordanio, Libano, Sirio, Jemeno. Baldaŭ estos pli facile listigi la landojn kaj regnojn de Proksim-Oriento, kiujn Israelo ne bombadis en 2025. Por ĝustigi sian novan atakon, Telavivo, same kiel kutime, asertis sian "laŭrajtan memdefendon". Tamen la faktoj ne estigas dubon. "Le Monde diplomatique", Julio 2025.Legu la tekston de tiu ĉi artikolo: https://eo.mondediplo.com/2025/07/article3314.htmlFoto de Jeremy Thompson: la ĉevalkapo, kiun trovas en sia lito Jack Wolff en la filmo "The Godfather" de Francis Ford Coppola (CC BY 2.0)

Ĉiujn tagojn, la francoj mezume pasigas inter unu kaj du horojn vizitante interretajn sociajn retojn. Por kapti ilian atenton, influistoj havas manierojn bone elprovitajn kaj tre efikajn. Vetkurante por la plej granda spektantaro, ĉiuj volas imiti ilin. Jen esploro de tia universo submetita al algoritmoj. «Le Monde diplomatique», Junio 2025.Legu la tekston de tiu ĉi artikolo: https://eo.mondediplo.com/2025/06/article3307.htmlFoto de Martin Fisch: influisto pozas antaŭ kamerao en Srilanko, Januaro 2025 (CC BY 2.0).

Por S-ro Donald Trump «tariff» (doganpago) estas «la plej bela vorto en la vortaro». Ĉu ankaŭ por la maldekstro? Nun embarasiĝinta de la naciisma direkto, kiun donas al ĝi la usona prezidanto, ĝi estis antaŭ nelonge fiera defendi sian propran version de protektismo. «Le Monde diplomatique», Majo 2025.Legu la tekston de tiu ĉi artikolo: https://eo.mondediplo.com/2025/05/article3297.htmlFoto de J Narrin: manifestacio en Seattle, Usono, kontraŭ la ministra konferenco de Monda Organizaĵo pri Komerco, Novembro 1999 (CC BY 3.0).

Stranga alianco ekformiĝas. Ja ne tiu de «malbono» en kiu ariĝas la «malamikoj» de Okcidento. Nek tiu de s-ro Donald Trump ĝis s-ro Vladimir Putin. Sed pli vasta alianco, tiel laŭmoda kiel miskonata: la internacio de cenzuristoj, en kiu flankalflanke troviĝas aŭtokratoj, demokratoj kaj burokratoj. «Le Monde diplomatique», Aprilo 2025.Legu la tekston de tiu ĉi artikolo: https://eo.mondediplo.com/2025/04/article3287.htmlArtverko: Walter Praefke — «Scissors» (Tondilo), 1939.