Latest episode

AK47 یان کڵاشنیکۆڤ چۆن ساز کرا؟
14:23|کوشندەترین چەکی جیهان!لەم ڤیدیۆیەدا باس لە یەکێک لە بەناوبانگترین و کوشندەترین چەکەکانی جیهان دەکەین: کڵاشنیکۆڤ (AK-47)! ئەم چەکە کە لە ساڵی ١٩٤٧ لەلایەن میکائیل کڵاشنیکۆڤەوە دروست کراوە، بووەتە هێمایەکی جیهانی و بە یەکێک لە کاریگەرترین داهێنانەکانی مێژووی مرۆڤایەتی دادەنرێت. بەڵام چیرۆکی پشت ئەم چەکە چییە؟ بۆچی ئەوەندە بەناوبانگە؟ و چۆن بووە هۆی گۆڕانکاری لە جیهانی شەڕ و سیاسەت؟
More episodes
View all episodes

ئەو هەسارانەی هیچ کات باوەڕ ناکەی هەبن
09:18|هەواڵەکە قسە دەکاتە سەر ئەستێرەکان و هەسارەکانە جۆرە جۆرانە کە پەیوەندیدار بە سەختیەکان و تایبەتمەندیەکانە. بۆ نموونە هەسارەی کیپلێر ١٦بەیە کە دوو خۆر هەیە، و هەسارەی GJ1214-b کە پەیچەکەی ئاو لە سەر گۆی زەوی هەیە. هەروەها هەسارەی HD189733b پارێزگاکانیە بە گەرمیەکەی ٩٠٠ درەجە سانتیگراد و بایەکانی هەوایەی خۆیان دەگەڕێنەوە بە شێوەیەکی زۆر توند. ھەروەها تیتان مانگەی زوحەڵە بە شێوەیەکی تایبەتی گاز و مەیتانی بارانی دەبارێت و دەرەوەی شەڕی ساردی زەریاکانی گەورەکانە. ئەم ڤیدیۆیە تێبینی دەکاتە سەر ئەو هەسارەکان و ئەستێرەکانە جەهەنی نوێ و پەیوەندیدار بە ڕووداوەکان و بەرزەکانی خۆیانی تایبەتمەندیەکان.
ئەو وشکانیانەی زەوی بۆ ون بوون؟
08:57|🌍✨ **جیهانی ونبووی ساهوڵ: گەشتێک بەرەو مێژوو!** ✨🌏 نزیکەی ٧٠ هەزار ساڵ لەمەوبەر، زەوییەکی گەورە بە ناوی **ساهوڵ** ئۆسترالیا، نیوگینیا، تاسمانیا و دوورگەکانی ئارووی پێکەوە گرێ دەدا. 🦘🌴 ئەم پارزەوییە کۆنە شوێنی ئاژەڵە ناوازەکان، دارستانە باراناوییەکان و شاخە بەرزەکانی بوو. مرۆڤەکان بۆ یەکەمجار نزیکەی ٦٠-٤٥ هەزار ساڵ لەمەوبەر گەیشتنە ئەم شوێنە، بە پێ و بەلەمی بامبوو لە باشووری ڕۆژهەڵاتی ئاسیاوە هاتوون! �♂️🛶 بەڵام دوای گەرمبوونی زەوی و بەرزبوونەوەی ئاستی دەریاکان، ساهوڵ نوقم بوو و ئێستا لە ژێر ئاوە! 🌊 ئایا دەتەوێت زیاتر بزانیت دەربارەی ئەم جیهانە ونبووە و چیرۆکە سەرنجڕاکێشەکەی؟ 👀 🎥 **بینەری ڤیدیۆکەمان بە و بەشداری لە گەشتەکەمان بکە!** #ساهوڵ #جیهانی_ونبوو #مێژووی_زەوی #ئوسترالیا #نیوگینیا #مرۆڤی_کۆن
ئەگەر لە شوێنێک ون بوون چۆن ڕێگا بدۆزینەوە؟
04:44|اراستەکردن،بریتییە لە دۆزینەوەی ئاراستە جوگرافییەکان.ئاراستەکردن لە سروشتدا لە زۆر حاڵەتدا بەکاردەهێنرێت.بۆ نموونە ڕەنگە هەندێک جار لە شاخ،دارستان یان بیابان و هتد ون بووبن، بە زانینی ئاراستەکانی گیتالۆجی،دەتوانیت بگەیتە شوێنی دڵخوازی خۆت. هەروەها شاخەوانەکان،سەربازەکان،پارێزەرانی دارستانەکان و هتد پێویستیان بە زانینی شێوازەکانی ئاراستەکردن هەیە. هەرچەندە ئەمڕۆ بە بوونی ئامێرەکانی وەک کۆمپاس یان سیستەمی پێگەی جیهانی (GPS) مرۆڤ دەتوانێت بە ئاسانی و زۆر بە وردی ئاراستە جوگرافییەکان دەستنیشان بکات، بەڵام لە نەبوونی ئەو ئامرازانەدا زانینی شێوازەکانی دیکەی دۆزینەوەی ئاراستە بەسوود و کاریگەرن. ئاراستەی سەرەکی و بچووک
ئەو داهێنانەی زیاترین کاریگەری لە ژیانی مڕۆڤ دا هەبوە چیە؟
12:59|ئەم وتارە باسی گرنگترین داهێنانە کۆنەکان دەکات کە هەزاران ساڵە پێش ئێستا دروست کراون و کاریگەرییەکی زۆر لەسەر ژیانی مرۆڤەکان هەبووە. لە سەرەتا، ئەم وتارە دەستی پێ دەکات بە داهێنانی پاپیروسەکانی میسرییە کۆنەکان و یەکەم ساڵنامەی دروستکراوە لە سوی سومەرییەکان. پاشان باسی داهێنانی نووسینی، کۆنکرێت، کارێزە و جۆرە جۆرە داهێنانی تایبەتی کۆنەکان دەکات کە هەریەک کاریگەرییەکی زۆری بەرەو پێشکەوتنەکان کردووە. لە کۆتاییدا، ئەم وتارە باسی داهێنانی چەکلێت و کاکاوەی ئازتەکەکان دەکات کە ئەوان یەکەمی داهێنەرەکان بوون کە ئیشی پەیوەندیدار بە تەندروستی کرد. ئەم داهێنانە هەریەکەیان بە شێوەیەکی تایبەتی پەیوەندیدارە بە پەیوەندیدانی ژیانی مرۆڤەکان و پێشکەوتنەکان
چۆن مناڵێک بە کایەی کۆمپیوتێری کوڵاوی لە سەری خەڵک نا؟
11:32|چیرۆکی سەرسوڕهێنەری مێهمێت ئایدین، داهێنەری یارییە بەناوبانگەکەی *چیفلیک بانک*، کە بوو بە گەورەترین فێڵی دارایی لە تورکیا. لە ژیانی هەژارییەوە بۆ دەستکەوتنی ملیۆنان دۆلار، و دواتر هەڵهاتن بۆ ئەمریکای باشوور و دەستگیرکردنی لەلایەن ئینتەرپۆلەوە. ئەم چیرۆکە سەرنجڕاکێشە باس لە هەوڵەکانی مێهمێت دەکات و ئەو سزایە سەختەی کە بەهۆی فێڵەکەیەوە بەسەردا سەپێندرا. بە بینینی ئەم ڤیدیۆیە، فێری ئەوە دەبیت کە هیچ شتێک لەم جیهانەدا بەخۆڕایی بەدەست نایەت!
مێژووی پڕ لە هەوراز و نشێوی ۲۴۰۰ ساڵەی وێنەگرتن
12:24|ئایا ئەتوانن جیهانێک وێنا بکەن کە هیچ وێنەیەک بوونی نەبووە و کامێراکان دروست نەکراون؟ئەزانم کە ئێستا بۆ ئێمە ئەستەمە، بەڵام پێویستە بزانن زۆربەی مێژووی مرۆڤایەتی بەبێ کامێرا و وێنە تێپەڕ بووە. ئەگەر شتانێکیش لە ڕابردوو لەبەر دەستمانە ئەوە نیگارەیە. وشەی فۆتۆگرافی یا وێنەگری ٢٤٠٠ساڵ پێش ئێستا داهێنراوە و هیچ پێوەندی بە فۆتۆگرافی ئەمڕۆوە نییە.٢٤٠٠ساڵ پێش فەیلەسووفێکی چینی بە ناوی مۆزی نووسیوییەتی ئەگەر دیواری ژوورێک کون کەی ئەو ڕووناکییەی کە لەم کونەدا بۆ ناو ژوورەکە دەدرەوشێتەوە، پێچەوانە ئەبێتەوە و ئەدرێ لە دیواری بەرانبەر واتە هەمان کارێک کە کامێرا فۆتۆگرافییەکان ئەیکەن. ئەم حاڵەتە وەک نوورهاوێژ وایە وەک کامێرای سینەماکان.دێینە بەرترۆ واتا ١٠٠٠ساڵ لەمەوبەر. ئیبن هەیسەم، ئەیهەویست ئەم بیرۆکەیە تاقی بکاتەوە و ئەیەوێ لەسەر مانگگیران و خۆرگیران لێکۆڵینەوە بکا. شتێک بە ناوی کامێرا نەبوو کە بەکاری بێنێت تەنیا ژوورێکیان تاریک ئەکرد و کونێکیان دروست ئەکرد و ڕووناکیان تێ ئەخست. ئیبن هەیسەم بەپێی ویکیپیدیا یان زانایەکی ئێرانییە یا عەرەبە.
