#108 Η επίθεση στην ελευθερία του Τύπου στην Ελλάδα

Η Ελλάδα βρέθηκε ξανά στα πρωτοσέλιδα των διεθνών ΜΜΕ μετά από ένα μεγάλο σκάνδαλο τηλεφωνικών υποκλοπών. Η πρώτη παρακολούθηση που έγινε ευρέως γνωστή ήταν σε βάρος του δημοσιογράφου Θανάση Κουκάκη, που ερευνά οικονομικά και τραπεζικά σκάνδαλα. Το θέμα δεν πήρε όμως διαστάσεις μέχρι που αποκαλύφθηκε ότι αντιμέτωπος με παράνομη παρακολούθηση είχε έρθει και ο αρχηγός του τρίτου μεγαλύτερου κόμματος, Νίκος Ανδρουλάκης. Για την παρακολούθηση χρησιμοποιήθηκε και το κακόβουλο λογισμικό Predator. Μερικούς μήνες νωρίτερα, ο δημοσιογράφος που ερευνά ζητήματα που αφορούν το προσφυγικό, Σταύρος Μαλιχούδης, είχε ανακαλύψει ότι παρακολουθείτο από την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών σαν να ήταν εχθρός του κράτους. Συνέπεια των αποκαλύψεων ήταν να παραιτηθούν ο γενικός γραμματέας του πρωθυπουργού και ανιψιός του, Γρηγόρης Δημητριάδης, και ο διοικητής της ΕΥΠ, Παναγιώτης Κοντολέων. Σύμφωνα με ρεπορτάζ, πολλές ακόμα παράνομες παρακολουθήσεις δημοσιογράφων και εκδοτών λάμβαναν χώρα που όμως ακόμα δεν έχει απαντηθεί επίσημα το αν πράγματι βρίσκονταν υπό παρακολούθηση και κυρίως “γιατί”.Για το 2ο επεισόδιο μιλήσαμε με τους δημοσιογράφους που έπεσαν θύματα τηλεφωνικών παρακολουθήσεων και με τους δημοσιογράφους που αφοσιώθηκαν στις πολύμηνες έρευνες για να φέρουν στο φως το σκάνδαλο των υποκλοπών.

Από όλα αυτά που εμποδίζουν έναν δημοσιογράφο να κάνει τη δουλειά του, υπάρχει μόνο ένα ανίκητο εμπόδιο. Ο θάνατος. Στην Ελλάδα, ένας δημοσιογράφος του αστυνομικού ρεπορτάζ, ο Γιώργος Καραϊβάζ, δολοφονήθηκε μέρα-μεσημέρι κάτω από το σπίτι του. Η κυβέρνηση υποσχέθηκε ότι η ελληνική αστυνομία θα εξιχνιάσει γρήγορα τη δολοφονία και θα οδηγήσει τους υπόπτους στη Δικαιοσύνη. Αντιθέτα σε κάθε εξαγγελία όμως, ακόμη και σήμερα, 22 μήνες μετά, η έρευνα για τη δολοφονία του δημοσιογράφου είναι αργή έως ανύπαρκτη. Συνεντεύξεις:Για το 3ο επεισόδιο μιλήσαμε με τη χήρα του δολοφονηθέντος δημοσιογράφου, Στάθα Αλεξανδροπούλου Καραϊβάζ, με έναν από τους πιο έμπειρους αστυνομικούς ρεπόρτερ, τον Πάνο Σόμπολο, τον δημοσιογράφο Μπάμπη Πολυχρονιάδη που παρακολούθησε στα δικαστήρια τη δίκη της Greek Mafia, τον Pavol Szalai, επικεφαλής των Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τα Βαλκάνια, τον ευρωβουλευτή Κώστα Αρβανίτη και τη Μαρία Αντωνιάδου, πρόεδρο της ΕΣΗΕΑ.

Η χειραγώγηση των ειδήσεων και η λογοκρισία γίνονται με πολλούς έμμεσους τρόπους και κυρίως μέσω οικονομικών πιέσεων. Συχνά τα πράγματα δεν μένουν απλώς στη “γραμμή” του Μέσου η οποία πρέπει να ακολουθείται αλλά γίνονται αρκετά πιο επιθετικά: οι δημοσιογράφοι δεν μπορούν να δημοσιεύσουν αυτό που θέλουν γιατί κινδυνεύουν να στοχοποιηθούν και να χάσουν τη δουλειά τους. Ακόμα κι αν ήθελαν να ρισκάρουν, το περιεχόμενο δεν φτάνει ποτέ στον παραλήπτη γιατί κόβεται με τον έναν ή τον άλλον τρόπο από τους “από πάνω”. Στο 4ο επεισόδιο, ακούμε συναδέλφους δημοσιογράφους που έχουν μιλήσει δημόσια για ιστορίες λογοκρισίας στη δουλειά τους αλλά και άλλους που δέχτηκαν να μιλήσουν ανώνυμα για τις πιέσεις που αντιμετωπίζουν καθημερινά στην αίθουσα σύνταξης.Συνεντεύξεις:Για αυτό το επεισόδιο, καλεσμένοι μας είναι η Μάχη Νικολάρα, δημοσιογράφος στην ΕΡΤ, και τρεις δημοσιογράφοι από τα μεγαλύτερα ελληνικά ειδησεογραφικά site. 

Στο πλαίσιο του COVID-19 και των ειδικών συνθηκών του, η ελληνική κυβέρνηση αποφάσισε να μοιράσει σε Μέσα Ενημέρωσης ένα μεγάλο χρηματικό ποσό - 20 εκατομμυρία ευρώ - για την προώθηση των μηνυμάτων της Πολιτικής Προστασίας για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Τα Μέσα ενημέρωσης που έλαβαν τα χρήματα συγκεντρώθηκαν στη λεγόμενη Λίστα Πέτσα. Η ιστορία ίσως και να είχε λήξει εκεί αν ο Τύπος που ασκεί κριτική στην κυβέρνηση δεν λάμβανε λιγότερο από το 1% του συνολικού ποσού. Μέχρι σήμερα, δεν έχει υπάρξει καμία επίσημη τοποθέτηση που να απαντά στο κρίσιμο ερώτημα: ποια κριτήρια χρησιμοποιήθηκαν για την κατανομή του δημόσιου χρήματος;Συνεντεύξεις:Σε αυτό το επεισόδιο, καλεσμένοι μας είναι ο Στέφανος Λουκόπουλος, διευθυντής και συνιδρυτής του Vouliwatch, o Δημήτρης Κανελλόπουλος, δημοσιογράφος και πρώην πρόεδρος του συνεταιρισμού της Εφημερίδας των Συντακτών, και ο Δημήτρης Γαλαμάτης, Γενικός Γραμματέας Επικοινωνίας και Ενημέρωσης.

Δυστυχώς, ο όρος SLAPP - ακρωνύμιο για το Strategic Lawsuit Against Public Participation, στρατηγικές αγωγές δηλαδή με στόχο το πάγωμα του δημόσιου λόγου - δεν είναι πια άγνωστος ούτε στους δημοσιογράφους στην Ελλάδα. Όχι επειδή τον διαβάσαμε σε κάποιο βιβλίο, αλλά επειδή αρκετοί δημοσιογράφοι έχουν γίνει στόχοι αγωγών μεγάλων εταιρειών, πολιτικών προσώπων, κλπ. λόγω των ρεπορτάζ τους. Καλούνται λοιπόν να αντιμετωπίσουν στις δικαστικές αίθουσες εξοντωτικές μάχες «Δαυίδ εναντίον Γολιάθ». Όπως εξηγούμε στο τελευταίο μας επεισόδιο, αυτή η πρακτική δεν γίνεται με στόχο την οικονομική αποζημίωση για συκοφαντική δυσφήμιση. Στόχος είναι το νομικό bullying και η φίμωση του δημοσιογράφου.Στο τελευταίο επεισόδιο, σας παρουσιάζουμε τρεις περιπτώσεις SLAPP στην Ελλάδα με τα ίδια τα θύματα να μας αφηγούνται τις ιστορίες τους.  Συνεντεύξεις:Καλεσμένοι μας είναι οι τρεις δημοσιογράφοι-θύματα SLAPP, Θοδωρής Χονδρογιάννος, Σταυρούλα Πουλημένη και Γιάννης Στεβής. Μας μιλάνε ακόμα η Χριστίνα Βρεττού, δικηγόρος, Διδάκτωρ Συνταγματικού Δικαίου και μέλος του Expert Group της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αντιμετώπιση των SLAPP, καιο Μπάμπης Κουρουνδής, δικηγόρος και διδάσκων Συνταγματικού Δικαίου. Συζητάμε ακόμα με τον Κώστα Παπαδάκη, συνήγορο του Γιάννη Στεβή, αλλά και με τον Πέτρο Τσαντίλα, δικηγόρο που εκπροσωπεί την αντίδικη πλευρά - τη διοικήτρια του δημόσιου νοσοκομείου Χίου.